పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : వృకాసురుండు మడియుట

  •  
  •  
  •  

10.2-1251-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నిరుపమానందమై నిఖిల లోకములకు-
వలయై యమృతపదాఖ్యఁ దనరి
దినకర చంద్ర దీధితులకుఁ జొరరాక-
లలిత సహజ తేమున వెలుఁగు
మధికంబగు శుద్ధత్త్వ గరిష్ఠమై-
రమొప్ప యోగీంద్రమ్య మగుచు
రిపదధ్యాన పరాయణులైన త-
ద్దాసుల కలరు నివాస మగుచుఁ

10.2-1251.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

బ్రవిమలానంత తేజోవిరాజమాన
దివ్యమణి హేమకలిత సందీప్త భవ్య
సౌధమండపతోరణ స్తంభ విపుల
గోపురాది భాసురము వైకుంఠపురము.

టీకా:

నిరుపమ = సాటిలేని; ఆనందము = ఆనందముకలది; ఐ = అయ్యి; నిఖిల = ఎల్ల; లోకముల్ = లోకములకు; అవల = ఆవతలది; ఐ = అయ్యి; అమృతపద = మోక్షస్థానము అను; ఆఖ్యన్ = పేరుతో; తనరి = అతిశయించి; దినకర = సూర్యుని; చంద్ర = చంద్రుని; దీధితుల్ = కాంతుల; కున్ = కు; చొరన్ = ప్రవేశింపను; రాక = శక్యముకాక; సలలిత = మిక్కలిచక్కటిదైన; సహజ = స్వయంసిద్ధ; తేజమునన్ = తేజస్సుచేత; వెలుగు = ప్రకాశించెడి; సమధిక = మిక్కలి గొప్పది; అగు = ఐన; శుద్ధ = పరిశుద్ధమైన; సత్త్వ = సత్వగణములు; గరిష్ఠము = మిక్కలి అధికముగాకలది; ఐ = అయ్యి; కరమున్ = మిక్కలి; ఒప్పన్ = చక్కగానుండగా; యోగి = ఋషులకు; గమ్యము = పొందదగినది; అగుచున్ = ఔతు; హరి = కృష్ణుని; పద = పాదములందు; ధ్యాన = ధ్యానించుటందు; పరాయణులు = ఆసక్తులు; ఐన = అయినట్టి; తత్ = ఆ; దాసుల్ = భక్తుల; కున్ = కు; అలరు = చక్కటి; నివాసము = ఉనికిపట్టు; అగుచున్ = ఔతు; ప్రవిమల = మిక్కలి స్వచ్ఛమైన; అనంత = అంతులేని.
తేజః = తేజస్సుచేత; విరాజమాన = విరాజిల్లుతున్న; దివ్య = గొప్ప; మణి = రత్నాలు; హేమ = బంగారము; కలిత = కూడి ఉన్నట్టి; సందీప్త = తేజరిల్లుచున్న; భవ్య = శ్లాఘనీయమైన; సౌధ = భవనము; మండప = మండపము; తోరణస్తంభ = బహిద్వార స్తంభములందు; విపుల = విస్తారమైన; గోపుర = గోపురములు; ఆదిన్ = మున్నగువానిచే; భాసురము = మిక్కలిప్రకాసించుచున్నది; వైకుంఠపురమున్ = వైకుంఠపురమును.

భావము:

వైకుంఠపురం చూసాడు. ఆ వైకుంఠాన్ని నిరుపమాన ఆనందనిలయము అమృతపదం, పరమపదం అని ప్రసిద్ధమై నిఖిలలోకాలకూ అవతల సూర్యచంద్ర కిరణాలుసైతం ప్రవేశించటానికి వీలులేని విధంగా ఉండి, మనోఙ్ఞమైన సహజసిద్ధ ప్రకాశంతో విరాజిల్లుతూ ఉంటుంది. యోగులకూ భాగవతశ్రేష్టులకూ నివాసస్థలంగా అది ప్రకాశిస్తూ ఉంటుంది. మిక్కలి నిర్మలమైన అనంత తేజస్సుతో విరాజిల్లుతూ ఉంటుంది. దివ్యమైన రత్నాలు, బంగారుమయమై ప్రకాశించే భవనాలు, మండపాలు, తోరణాలు, స్తంభాలు, విస్తారమైన గోపురాలుతో భాసిస్తూ ఉంటుంది ఆ వైకుంఠపురము.