పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : శ్రుతి గీతలు

  •  
  •  
  •  

10.2-1206-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

రమవిజ్ఞాన సంన్ను లైనట్టి యో-
గీంద్రులు మహితనిస్తంద్ర లీలఁ
రిదృశ్యమానమై భాసిల్లు నిమ్మహీ-
ర్వత ముఖర ప్రపంచ మెల్ల
రఁగ బ్రహ్మస్వరూము గాఁగఁ దెలియుదు-
రెలమి నీవును జగద్విలయవేళ
వశిష్టుఁడవు గాన నఘ! నీ యందు నీ-
విపుల విశ్వోదయవిలయము లగు

10.2-1206.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ట శరావాదు లగు మృద్వికారములు మృ
దాత్మకంబైన యట్లు పద్మాయతాక్ష!
విలి కారణరూపంబుఁ దాల్చి లీలఁ
డఁగు నీయందు బుద్ధి వాక్కర్మములను.

టీకా:

పరమ = ఉత్కృష్టమైన; విఙ్ఞాన = అనుభవఙ్ఞానము యొక్క; సంపన్నులు = కలిమి కలవారు; ఐనట్టి = అయినట్టి; యోగి = ఋషి; ఇంద్రులు = ఉత్తములు; మహిత = గొప్ప; నిస్తంద్ర = పరాకులేని; లీలన్ = విధముగా; పరిదృశ్యమానము = చక్కగాకనబడుచున్నది; ఐ = అయ్యి; భాసిల్లున్ = ప్రకాశించునట్టి; ఈ = ఈ; మహీ = భూమి; పర్వత = కొండలు; ముఖర = మున్నగువానితోకూడిన; ప్రపంచము = జగత్తు; ఎల్లన్ = సర్వము; పరగన్ = ప్రకటముగా; బ్రహ్మ = పరబ్రహ్మయొక్క; స్వరూపము = ఆకృతి; కాగన్ = ఐనట్లు; తెలియుదురు = తెలిసికొందురు; ఎవమిన్ = సంతుష్టితో; నీవునున్ = నీవు; జగత్ = లోకమంతయు; విలయవేళన్ = ప్రళయకాలమందును; అవశిష్టుండవు = మిగిలి ఉండువాడవు, శేషుడవు; కానన్ = కాబట్టి; అనఘ = పుణ్యస్వరూపుడా; నీ = నీ; అందున్ = అందు; ఈ = ఈ; విపుల = విస్తారమైన; విశ్వ = జగత్తు యొక్క; ఉదయ = సృష్టి; విలయములు = ప్రళయములు; అగున్ = కలుగును.
ఘట = కుండ; శరావ = మూకుడు; ఆదులు = మొదలగునవి; అగు = ఐన; మృత్ = మట్టి నుండి; వికారములు = మార్పుచెందినవి; మృత్ = మట్టి; ఆత్మకంబు = స్వరూపములే; ఐన = అయిన; అట్లు = ఆ విధముగనే; పద్మాయతాక్ష = కృష్ణా; తవిలి = పూని; కారణరూపంబున్ = జగత్కారణభూతము; తాల్చి = ధరించి; లీలన్ = విలాసముగా; కడగు = పూనునట్టి; నీ = నీ; అందున్ = అందు; బుద్ధిన్ = బుద్ధి యొక్క; వాక్ = పలుకుల యొక్క; కర్మములను = వ్యాపారమును.

భావము:

“ఓ మహానుభావ! కమలాక్షా! బ్రహ్మ విజ్ఞాన సంపన్నులైన పరమ యోగీశ్వరులు ప్రమత్తమైన విధంగా కనబడేది అయినట్టి భూమి, పర్వతాలు మున్నగు వాటి అన్నింటితో కూడి ఉన్న ఈ ప్రపంచాన్ని బ్రహ్మస్వరూపం గానే భావిస్తారు. ప్రళయకాలంలో నీవు ఒక్కడవే మిగిలి ఉంటావు. కుండలూ, మూకుళ్ళూ మొదలైనవన్నీ మట్టితో ఏర్పడి మృత్తికా రూపాలైనట్లే, విస్తారమైన ఈ విశ్వం మొత్తము పుట్టుక నాశము రెండూ నీ వల్లనే జరుగుతున్నాయి. ఈ సమస్త విశ్వానికీ నీవే కారణభూతుడవు. అట్టి నీ యందు వాక్కాయ కర్మల పూర్వకంగా....