దశమ స్కంధము - ఉత్తర : శ్రుతదేవ జనకుల చరిత్రంబు
- ఉపకరణాలు:
“నీకు మ్రొక్కెదఁ గృష్ణ! నిగమాంత సంవేద్య!-
లోకరక్షక! భక్తలోకవరద!
నీపాదసేవననిరతుని నన్ను నే-
పనిఁ బంపె దానతి” మ్మనినఁ గృష్ణుఁ
డెలనవ్వు మోమునఁ జెలువొంద నా విప్రు-
కర మాత్మకరమునఁ గదియఁ జేర్చి
పాటించి యతనితోఁ బలికెఁ “దపశ్శక్తి-
వఱలిన యమ్మునివర్యు లెపుడుఁ
- ఉపకరణాలు:
దమ పదాంబుజరేణు వితానములను
దవిలి లోకంబులను బవిత్రంబు సేయు
వారు ననుఁ గూడి యెప్పుడు వలయు నెడల
కరుగుదెంతురు నీ భాగ్య గరిమ నిటకు.
టీకా:
నీ = నీ; కున్ = కు; మ్రొక్కెదన్ = నమస్కరించెదను; కృష్ణ = కృష్ణా; నిగమ = వేదముల; అంతన్ = సారముచేత; సంవేద్య = చక్కగా తెలియబడువాడా; లోకరక్షక = లోకాలని కాపాడువాడా; భక్త = భక్తులు; లోక = అందరికి; వరద = వరము లిచ్చువాడా; నీ = నీ యొక్క; పాద = పాదములను; సేవన = కొలుచుటందు; నిరతుని = ఆసక్తి కలవానిని; నన్నున్ = నన్ను; ఏ = ఎట్టి; పనిన్ = పనికి; పంపెదు = నియమించెదవో; ఆనతిమ్ము = చెప్పుము; అనినన్ = అనగా; కృష్ణుడు = కృష్ణుడు; ఎలనవ్వు = చిరునవ్వు; మోమునన్ = ముఖమునందు; చెలువొందన్ = అందగించగా; ఆ = ఆ యొక్క; విప్రు = బ్రాహ్మణుని; కరమున్ = చేతిని; ఆత్మన్ = తన యొక్క; కరమునన్ = చేతితో; కదియన్ = దగ్గరకు; చేర్చి = తీసుకొని; పాటించి = ఆదరించి; అతని = అతని; తోన్ = తోటి; పలికెన్ = ఇట్లనెను; తపస్ = తపస్సు వలని; శక్తిన్ = సామర్థ్యముచేత; వఱలిన = ప్రసిద్ధులైన; ఆ = ఆ; ముని = ముని; వర్యులు = ఉత్తములు; ఎపుడున్ = ఎల్లప్పుడు; తమ = వారి యొక్క.
పద = పాదములు అను; అంబుజ = పద్మముల; రేణు = దుమ్ముకణముల; వితానములను = సమూహములతో; తవిలి = పూని; లోకంబులను = లోకములను; పవిత్రంబు = పావనులుగా; చేయు = చేసెడి; వారు = వారు; ననున్ = నన్ను; కూడి = కలిసి; ఎప్పుడున్ = ఎల్లప్పుడు; వలయున్ = కావలసిన; ఎడల = చోటుల; కున్ = కు; అరుగుదెంతురు = వస్తారు; నీ = నీ యొక్క; భాగ్య = అదృష్టము యొక్క; గరిమన్ = గొప్పదనముచేత; ఇట = ఇక్కడ; కున్ = కు.
భావము:
కృష్ణా! వేదవేద్యా! లోకరక్షకా! భక్తవరదా! నీకు నమస్కరిస్తున్నాను. నీ పాదసేవలో నిరంతరం సంచరించే నన్ను ఏమి చేయమంటావో అజ్ఞాపించు.” ఇలా పలుకుతున్న శ్రుతదేవుడి పలుకులు విని గోవిందుడు మందహాసం చేస్తూ తన చేతిలోకి అతని చేతిని తీసుకుని, ఇలా అన్నాడు. “ఓ బ్రాహ్మణశ్రేష్ఠుడా! తమ పాదధూళితో లోకాన్ని పవిత్రం చేసే వారు, పరమ తపోధనులు అయిన ఈ మునివరులు నాతోపాటు తాము కోరిన చోటికి వస్తూంటారు. ఈనాడు నావెంట నీ ఇంటికి విచ్చేసారు. నీ అదృష్టం పండింది.