దశమ స్కంధము - ఉత్తర : మృతులైన సహోదరులఁ దెచ్చుట
- ఉపకరణాలు:
తన్నిమిత్తమునను వారు దగిలి హేమ
కశిపునకుఁ బుట్టి రంత నా కౌకసులకు
నొదవ వీరలఁ దెచ్చి య య్యోగమాయ
యడరి దేవకిగర్భము నందుఁ జొనుప.
టీకా:
బలిదైత్య = బలిదానవుడ; విను = వినుము; మున్ను = మునుపు; ప్రథమయుగంబునన్ = కృతయుగమునందు; ఆ = ఆ ప్రసిద్ధుడైన; మరీచి = మరీచి ప్రజాపతి; కిన్ = కి; భార్య = పెండ్లాము; ఐన = అయిన; వర్ష = వర్షాదేవి; అను = అనెడి; ఇంతి = స్త్రీ; వలనన్ = వలన; నందనులు = పుత్రులు; ఆరుగురు = ఆరుమంది (6); ఉద్భవమైరి = జన్మించిరి; వారు = వారు; ఒక్క = ఒకానొక; నాడు = రోజు; అబ్జభవుడు = బ్రహ్మదేవుడు; తన = తన యొక్క; పుత్రి = కుమార్తె; పైన్ = మీద; మోహమునన్ = మోహముతో; కూడి = కలిసి; రతికేళి = క్రీడించుట; ఒనరింపన్ = చేయగా; వీరున్ = వీరు; నవ్వుటన్ = నవ్వుటచేత; క్రోధమున్ = కోపము; అంది = వచ్చి; ఆసుర = అసుర వంశపు; యోనిన్ = గర్భము; అందున్ = లో; పుట్టుండు = పుట్టండి; అని = అని; ఘన = గొప్ప; శాపమున్ = శాపమును; ఇచ్చెన్ = ఇచ్చెను; ఆ = ఆ; వనజజుండు = బ్రహ్మదేవుడు {వనజజుడు - వనజము (పద్మము)న పుట్టినవాడు, బ్రహ్మ}.
తత్ = ఆ; నిమిత్తంమునను = కారణముచేత; వారున్ = వారు; తగిలి = ఆసక్తులై; హేమకశిపున్ = హిరణ్యకశిపున; కున్ = కు; పుట్టిరి = జన్మించిరి; అంతన్ = అంతట; నాకౌకసులకు = దేవతలకు {నాకౌకసుడు - వేల్పు, దేవత, వ్యు. నాకః ఓకస్ అస్య, బ.వ్రీ., స్వర్గము ఉనికిగా గలవాడు}; ఒదవన్ = సహాయముకలుగునట్లు; వీరలన్ = వీరిని; తెచ్చి = తీసుకువచ్చి; ఆ = ఆ దివ్యమైన; యోగమాయ = యోగమాయ; అడరి = విజృంభించి; దేవకి = దేవకీదేవి; గర్భమున్ = గర్భము; అందున్ = లో; చొనుపన్ = ప్రవేశపెట్టగా.
భావము:
“దైత్యేంద్ర! బలి! పూర్వం ఆదియుగంలో మరీచి అనువానికి భార్య వర్ష యందు ఆరుగురు పుత్రులు పుట్టారు. ఒకనాడు బ్రహ్మదేవుడు తన పుత్రికనే కామించి శృంగారక్రీడకు ఉపక్రమించటం చూసి వారు అపహాసం చేసారు. ఆగ్రహించిన బ్రహ్మదేవుడు రాక్షసులుగా పుట్టండని శపించాడు. ఆ శాప కారణంగా వారు హిరణ్యకశిపుడికి కొడుకులుగా పుట్టారు. తరువాత దేవతల హితంకోరి యోగమాయ వారిని దేవకిగర్భం లోనికి ప్రవేశింప జేసింది.