దశమ స్కంధము - ఉత్తర : జాంబవతి పరిణయంబు
- ఉపకరణాలు:
“దేవా! నిన్నుఁ బురాణపురుషు నధీశ్వరు విష్ణుం బ్రభవిష్ణు నెఱుంగుదు; సర్వభూతంబులకుం బ్రాణ ప్రతాప ధైర్యబలంబులు నీవ; విశ్వంబునకు సర్గస్థితిలయంబు లెవ్వరాచరింతురు, వారికి సర్గ స్థితిలయంబులఁ జేయు నీశ్వరుండవు నీవ; యాత్మవు నీవ” యని మఱియును.
టీకా:
దేవా = స్వామీ {దేవుడు - దివయంతి దేవా, స్వయంప్రకాశుడు}; నిన్నున్ = నిన్ను; పురాణపురుషున్ = కృష్ణుని {పురాణ పురుషుడు - సృష్టికి పూర్వమునుండి ఉన్న పురుషుడు (కారణభూతుడు), విష్ణువు}; అధీశ్వరున్ = కృష్ణుని {అధీశ్వరుడు - సర్వోన్నత ఈశ్వరుడు, విష్ణువు}; విష్ణున్ = కృష్ణుని {విష్ణువు - సృష్టికి అంతర్బహిః వ్యాప్తించెడి శీలము కలవాడు, విష్ణువు}; ప్రభవిష్ణున్ = కృష్ణుని {ప్రభవిష్ణువు - సర్వమును ప్రభవించు (సృజియించుట) శీలము కలవాడు, విష్ణువు}; ఎఱుంగుదు = తెలిసి ఉంటిని; సర్వ = సకల; భాతంబుల = ప్రాణుల; కున్ = కు; ప్రాణ = ప్రాణము; ప్రతాప = ప్రతాపము; ధైర్య = ధైర్యము; బలంబులు = బలములు; నీవ = నీవే; విశ్వంబున్ = జగత్తున; కున్ = కు; సర్గ = సృష్టించుట; స్థితి = రక్షించుట; లయంబులు = నాశముచేయుటలు; ఎవ్వరు = ఎవరు; ఆచరింతురు = చేయుదురో (బ్రహ్మవిష్ణుమహేశ్వరులు); వారి = వారల; కిన్ = కు; సర్గ = సృష్టించుట; స్థితి = స్థితి; లయంబులన్ = లయములను; చేయున్ = చేసెడి; ఈశ్వరుండవు = సర్వనియామకుడవు; నీవ = నీవే; ఆత్మవున్ = పరబ్రహ్మవు; నీవ = నీవే; అని = అని; మఱియును = ఇంకను.
భావము:
“దేవా! పురాణపూరుషుడవు; జగన్నాయకుడవు; విష్ణుడవు; ప్రభవిష్ణుడవు; నీవని నేను తెలుసుకున్నాను; సర్వప్రాణులకూ ప్రాణము, ప్రతాపము, ధైర్యము, బలము నీవే; ఈ ప్రపంచము సృష్టికి, స్థితికీ, వినాశనానికి ఎవరు కారకులో వారి సృష్టి స్థితి లయాలు చేసే పరమేశ్వరుడవు; ఆత్మస్వరూపుడవు నీవే.” అని ఇంకా ఇలా స్తుతించాడు