దశమ స్కంధము - ఉత్తర : లక్షణ ద్రౌపదీ సంభాషణంబు
- ఉపకరణాలు:
కొలఁదికి మీఱఁగా డమరు, గోముఖ, డిండిమ, మడ్డు, శంఖ, కా
హళ, మురళీ, మృదంగ, పణ, వానక, దుందుభి, ఢక్క, కాంస్య, మ
ర్దళ, మురజారజాది వివిధధ్వను లేపున భూనభోంతరం
బులఁ జెలఁగెన్ నటీనటనముల్ దనరారె మనోహరాకృతిన్.
టీకా:
కొలదికిమీఱగా = మితిమీరిన; డమరు = డమరుకము; గోముఖ = గోప రూప చర్మవాద్య విశేషము; డిండిమ = రాయిడిగిడిగిళ్ళు; మడ్డు = చర్మవాద్య విశేషము; శంఖ = శంఖము; కాహళ = బాకా; మురళీ = పిల్లనగ్రోవి; మృదంగ = మద్దెల విశేషము; పణవ = ఉడుక; ఆనక = నిస్సాణము; దుందుభి = భేరీ; ఢక్క = ఢక్క; కాంస్య = తాళములు; మర్దళ = మద్దెల విశేషము; మురజ = మద్దెల విశేషము; అరజ = మద్దెల విశేషము; ఆది = మున్నగు; వివిధ = నానా విధము లైనవాని; ధ్వనులు = శబ్దములు; ఏపునన్ = విజృంభణలతో; భూ = భూమి; నభః = ఆకాశముల; అంతరంబులన్ = మధ్యప్రదేశము లంతా; చెలగెన్ = మోగినవి; నటీ = నాట్యకత్తెల; నటనముల్ = నాట్యములు; తనరారెన్ = అతిశయించినవి; మనోహర = మనోజ్ఞమైన; ఆకృతిన్ = రీతిగా.
భావము:
డమరు, గోముఖ, డిండిమ, మడ్డు, శంఖ, బాకా, మురళీ, మృదంగ, పణ, ఆనక, భేరీ, ఢక్క, తాళములు, మద్దెల, మురజ, అరజ మున్నగు నానావిధ మంగళ వాద్యాలు దిక్కులు పిక్కటిల్లేలా అతిశయించి మ్రోగాయి. నటీమణుల నృత్యాలు కన్నులపండువు చేశాయి.