దశమ స్కంధము - ఉత్తర : లక్షణ ద్రౌపదీ సంభాషణంబు
- ఉపకరణాలు:
లలితపదాబ్జ నూపురకలధ్వనితో దరహాస చంద్రికా
కలిత కపోలపాలికలఁ గప్పు సువర్ణవినూత్న రత్నకుం
డల రుచులొప్పఁ గంకణఝణంకృతు లింపెసలార రంగ భూ
తలమున కేగుదెంచి ముఖతామరసం బపు డెత్తి చూచుచున్.
టీకా:
లలిత = మవోజ్ఞమైన; పద = పాదములు అను; అబ్జ = పద్మము లందలి; నూపుర = అందెల యొక్క; కలధ్వని = మధురధ్వని; తోన్ = తో; దరహాస = చిరునవ్వులను; చంద్రికా = వెన్నెలలతో; కలిత = కూడుకొన్న; కపోల = చెక్కిళ్ళ; పాలికలన్ = ప్రదేశము లందు; కప్పు = కమ్ముకొంటున్న; సువర్ణ = బంగారు; వినూత్న = సరికొత్త; రత్న = రత్నాల; కుండల = చెవిలోలకుల; రుచులు = కాంతులు; ఒప్పన్ = ఉండగా; కంకణ = చేతి కడియాల; ఝణంకృతులు = ఝణ అనుధ్వనులు; ఇంపు = మనోహరములై; ఎసలార = అతిశయించగా; రంగభూతలమున్ = రంగస్థలమున; కున్ = కు; ఏగుదెంచి = వచ్చి; ముఖ = మోము అను; తామరసంబున్ = పద్మమును; అపుడు = అప్పుడు; ఎత్తి = ఎత్తి; చూచుచున్ = చూస్తూ.
భావము:
అలా కదులుతుంటే కాలిఅందెలు ఘల్లు ఘల్లు మన్నాయి. పెదవులపై మందహాసం చిందులాడుతోంది. చెక్కుటద్దాలపై బంగారుకర్ణకుండలాల దీప్తులు మెరుస్తున్నాయి. మణికంకణాలు మధురంగా ధ్వనిస్తున్నాయి. అలా ఒయ్యారంగా రంగస్థలం మీదికి వెళ్ళి ముఖమెత్తి అటూ ఇటూ పరికించాను.