పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : నందాదులు చనుదెంచుట

  •  
  •  
  •  

10.2-1079.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దురితదూరులు నిత్యముక్తులకుఁ జెంద
లవియై పెంపు దీపింతు వంబుజాక్ష!
నకృపాకర! నఖిలవికారదూర!
నీకు మ్రొక్కెద సర్వలోకైనాథ!"

టీకా:

సు = మిక్కిలి; మహిత = ప్రభావవంతమైన; స్వప్న = కల; సుషుప్తి = సుషుప్తి; జాగరముల్ = మెళుకవలు, జాగ్రత్తు; అన్ = అనెడి; మూడవస్థలన్ = అవస్థాత్రయమును {అవస్థాత్రయము - 1స్వప్న 2సుషిప్తి 3జాగ్రత్తులు అను మూడు అవస్థలు}; పాసి = విడిచి; వాడి = ప్రతాపము; మిగిలి = అతిశయించుచు; వెలిన్ = ప్రపంచము వెలుపల; ఉందు = ఉంటావు; లోన్ = ప్రపంచము లోపల; ఉందు = ఉంటావు; విశ్వమై = ప్రపంచమేనీవై; ఉందువు = ఉంటావు; విశ్వంబు = ప్రపంచము; నీ = నీ; అందున్ = లోనే; వెలుగుచుండున్ = ప్రకాశించుచుండును; భవదీయ = నీ యొక్క; మహిమ = మహత్వము; చేన్ = చేత; పాటిల్లు = కలుగునట్టి; భువనంబులు = లోకములు; ఉదయించున్ = పుట్టును; ఒక = ఒకానొక; వేళను = సమయమునందు; ఉడిగి = నశించి; మడుగున్ = కానరాకపోవును; సంచిత = కూర్పబడిన; అఖండిత = సంపూర్ణమైన; ఙ్ఞానివి = ఙ్ఞానము కలవాడవు; ఐ = అయ్యి; ఒప్పుచున్ = ఉంటు; అవిహత = నశింపని; యోగమాయాత్మన్ = యోగమాయలో; తనరి = అతిశయించి.
దురిత = పాపములకు; దూరులు = దూరమైనవారు; నిత్య = శాశ్వతమైన; ముక్తులు = మోక్షాసక్తులు; కున్ = కు; చెందన్ = పొందుటకు; అలవి = వీలు; ఐ = అయ్యి; పెంపున్ = అతిశయమునందు; దీపింతువు = ప్రకాశించెదవు; అంబుజాక్ష = కృష్ణా; ఘన = గొప్ప; కృపా = దయకు; ఆకర = నిధివంటివాడ; అఖిల = సర్వ; వికార = వికారములు {వికారములు - 1.షోడశవికారములు కర్మేద్రియములు (5) జ్ఞానేంద్రియములు (5) మనస్సు భూతపంచకము (5) మొత్తము 16, 2.షడ్వికారములు (1)పుట్టుట, (2)పెరుగుట, (3)ముదియుట, (4) చిక్కుట, (5)చచ్చుట, (6)గర్భనరకస్థితి. 3.మానసిక లేదా రూపములలో కలుగు మార్పు లేదా అసమక్రమత. 4.శబ్దస్పర్శాది విషయ చాంచల్యములు 5. తెవులు}; దూర = దూరముచేయువాడ; నీ = నీ; కున్ = కు; మ్రొక్కెదన్ = నమస్కరించెద; సర్వ = ఎల్ల; లోక = లోకములకు; ఏక = ప్రధానమైన; నాథ = ప్రభువా.

భావము:

పద్మాక్షా! నిఖిల లోకాధినాథ! నిర్వికార! నిరతిశయ కృపాసముద్రుడ! నీవు జాగ్రత్త, స్వప్న, నిద్రావస్థలు అనే అవస్థాత్రయానికి అతీతుడవు; అఖండ జ్ఞానస్వరూపుడవు; సకల లోకాలకు అధినాథుడవు; సర్వవ్యాపివి; విశ్వమే నీవు; నీవే విశ్వం; ఈ విశ్వమునకు వెలుపల లోపల వ్యాపించి ఉంటావు; ఈ విశ్వం నీ యందే నిలచి ఉంటుంది; సృష్టి స్థితి లయాలు నీ సంకల్పాధీనాలు; యోగమాయ నీకు లోబడి ఉంటుంది; పాపదూరులై నిత్యముక్తులైన యోగులు నిను చేరుట కొఱకే ప్రయత్నిస్తారు; అటువంటి నీకు నేను నమస్కరిస్తున్నాను.”