పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : కుంతీదేవి దుఃఖంబు

  •  
  •  
  •  

10.2-1057.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

క్రోచిత్తుండు కంసుఁడు బావఱుప
నియములు దప్పి నే మడవులఁ జరింప
నకృపానిధి యీ హరి లుగఁబట్టి
కోరి మా కిండ్లు గ్రమ్మఱఁ జేరఁ గలిగె. "

టీకా:

తల్లి = అమ్మా; నీ = నీ; కున్ = కు; ఏలన్ = ఎందుకు; సంతాపించన్ = వగచుట; మనమునన్ = మనస్సునందు; తలవక = ఆలోచించుకోకకుండ; విధిన్ = దేవుని; ఏలన్ = ఎందుకు; సొలసెదు = సంతాపించెదవు; ఇంత = ఇంత అధికముగా; అఖిల = సర్వ; నియామకుండు = నియమించువాడు; అగు = ఐన; ఈశ్వరుడు = భగవంతుడు; మాయన్ = మాయచేత; అవనికా = తెర; అంతరుండు = చాటుననున్నవాడు; ఐన = అయిన; అట్టి = అటువంటి; సూత్రధారుని = దర్శకుడి, సూత్రధారుడి; కైవడిన్ = వలె; తగిలి = పూని; నటింపగన్ = నడిపిస్తుండగా; మనుజులు = మానవులు; కీలుబొమ్మలు = కీలుబొమ్మలు; తలపన్ = తరచిచూసినచో; కావునన్ = కాబట్టి; విధి = దైవము; చేతన్ = కృత్యమును; కడచి = మీరి; వర్తింపంగ = మెలగుటకు; దేవతలు = దేవతలు; కున్ = కు; ఐననన్ = అయినప్పటికి; తీఱదు = వీలుకాదు; అట్లు = ఆ విధముగా.
క్రోధ = కోపము కల; చిత్తుండు = మనస్సు కలవాడు; కంసుడు = కంసుడు; బాధపఱున్ = బాధపెట్టగా; నిలయములున్ = ఇళ్ళు; తప్పి = వదలిపెట్టి; నేము = మేము; అడవులన్ = అడవులలో; చరింపన్ = తిరుగుచుండగా; ఘన = బహుమిక్కిలి; కృపా = దయకు; నిధి = ఉనికిపట్టైనవాడు; ఈ = ఈ; హరిన్ = కృష్ణుని; కలుగబట్టి = ఉండుటవలన; కోరి = అపేక్షించి; మా = మా; కున్ = కు; ఇండ్లు = గృహములు; క్రమ్మఱన్ = మరల; కలిగెన్ = కలిగినవి.

భావము:

“తల్లీ! కుంతీ! నీవు బాధపడడం దేనికమ్మా? విధిని నిందించడ మెందుకు? అన్నింటికీ కర్త ఈశ్వరుడే; మాయ అనే తెరవెనుక ఉన్న సూత్రధారి వంటివాడు అయిన ఆయన; నడిపిస్తుంటే నటించే ఈ మానవులు అంతా అతని చేతిలో కీలుబొమ్మలు; కనుక విధికి ఎదురీదడం దేవతలకైనా సాధ్యం కాదు. ఇంతకు ముందు దుర్మార్గుడైన కంసుడు మమ్మల్ని క్రూరంగా బాధించాడు. మేము మా స్వస్థలం వదిలి, అడవుల పాలై, నానా అవస్థలూ పడ్డాము. కరుణాసింధు వైన ఈ కృష్ణుడి అనుగ్రహంచేత మేము ఆ ఇక్కట్ల నుండి గట్టెక్కి ఇలా ఉన్నాము.”