దశమ స్కంధము - ఉత్తర : బలుడు పల్వలుని వధించుట
- ఉపకరణాలు:
సేవించెన్ రంగధామున్ శ్రితనివహపయస్సింధుసంపూర్ణసోముం
గావేరీ మధ్యసీమున్ ఘనకలుష మహాకాలకూటోగ్ర భీమున్
దేవారిశ్రీ విరామున్ దివిజవినుత సందీపితానంత నామున్
ధీవిజ్ఞానాభిరాముం ద్రిభువన విలసద్దేవతా సార్వభౌమున్.
టీకా:
సేవించెన్ = పూజించెను; రంగధామున్ = శ్రీరంగనాయకుని {రంగధాముడు - రంగ (శ్రీరంగము) ధామున్ (నివాసముగా ఉండువాడు), శ్రీరంగనాయకుడు}; శ్రిత = ఆశ్రయించిన; నివహ = సమూహములు అను; పయస్సింధు = పాలసముద్రమునకు; పూర్ణసోమున్ = నిండు చంద్రు డైన వానిని; కావేరీ = కావేరీనది; మధ్య = నడుమ; సీమున్ = ఉండువానిని; ఘన = అధికములైన; కలుష = పాపములు అను; మహా = గొప్ప; కాలకూట = కాలకూటమునకు; ఉగ్రభీమున్ = శివుడైనవానిని; దేవారి = రాక్షసుల {దేవారి - దేవతలకు అరి, రాక్షసుడు}; శ్రీన్ = కలిమిని; విరామున్ = అణచినవానిని; దివిజ = దేవత; వినుత = స్తుతులతో; సందీపిత = వెలిగిపోవునట్టి; అనంత = అంతము లేనన్ని; నామున్ = పేర్లు కలవానిని; ధీ = ఙ్ఞానులులకు; విఙ్ఞాన = విఙ్ఞులకు; అభిరామున్ = సంతోషము కలుగ జేయువానిని; త్రిభువన = ముల్లోకములలోని; విలసత్ = విలసిల్లినట్టి; దేవతా = సర్వదేవతలకు; సార్వభౌమున్ = చక్రవర్తి యైనవానిని.
భావము:
బలరాముడు ఆ కావేరీ నదీమధ్యంలో వెలసిన శ్రీరంగం చేరాడు. ఆశ్రితులనే పాలసముద్రానికి పూర్ణచంద్రుని వంటివాడూ; కలుషాలను కబళించేవాడూ; రాక్షసుల సంపదలను హరించేవాడూ; జ్ఞానుల మనసులు అలరించేవాడు; అమరులు వినుతించే అనంత నామాలు కలవాడూ; ముల్లోకాల లోని సకల దేవతలకు అధినాథుడూ; అయిన శ్రీరంగనాథుడిని సేవించాడు.