పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : యదు సాల్వ యుద్ధంబు

  •  
  •  
  •  

10.2-867.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నొక్కతేప కొఱవి యుడుగక త్రిప్పిన
తి మహోగ్రవృత్తిఁ గానవచ్చు
ఱియుఁ బెక్కుగతుల రివరుల్‌ గలఁగంగఁ
దిరిగె సౌభకంబు ధీవరేణ్య!

టీకా:

ఒక = ఒక; మాటు = సారి; నభమునన్ = ఆకాశమునందు; ప్రకటంబుగా = విశదముగా; తోచున్ = కనబడును; ఒక = ఒక; మాటు = సారి; ధరణి = నేల; పైన్ = మీద; ఒయ్యనన్ = చటుక్కున; నిలుచున్ = నిలబడును; ఒక = ఒక; మాటు = సారి; శైల = కొండ; మస్తకమున్ = శిఖరముపై; వర్తించున్ = తిరుగును; ఒక = ఒక; పరి = సారి; చరియించును = తిరుగును; ఉదధి = సముద్రము; నడుమ = మధ్యలో; ఒక్క = ఒక; తోయంబునన్ = సారి; ఒక్కటి = ఒకటేగా; ఐ = అయ్యి; ఉండున్ = ఉండును; ఒక్క = ఒక; ఎడన్ = సమయమునందు; కనుగొనన్ = చూడగా; పెక్కులు = అనేకములుగా; అగును = ఐ కనబడును; ఒక = ఒక; మాటు = సారి; సాల్వ = సాల్వునితో; సంయుక్తము = కూడినది; ఐ = అయ్యి; పొడచూపు = కనబడును; ఒక = ఒక; తోయమున్ = సారి; అన్నియున్ = అన్నిటిని; ఉడిగి = వదలిపెట్టి; తోచున్ = కనబడును; ఒక్క = ఒక; తేప = సారి; కొఱవిన్ = కొరకంచు, నిప్పుకొసనున్నకఱ్ఱ; ఉడుగక = ఎడతెగకుండ; త్రిప్పిన = తిప్పెడి; గతిన్ = విధముగా; మహా = మిక్కిలి; ఉగ్ర = భయంకరమైన; వృత్తిన్ = విధముగా; కానవచ్చున్ = కనబడును; మఱియున్ = ఇంక; పెక్కు = అనేక; గతులన్ = విధములుగా; అరి = శత్రు; వరుల్ = శ్రేష్ఠులు; కలగంగన్ = కలతచెందగా; తిరిగె = తిరిగెను; సౌభకంబు = సౌభకము; ధీవరేణ్య = ఙ్ఞానశ్రేష్ఠుడా.

భావము:

పరీక్షన్మహారాజా! ఆ సౌభకవిమానం తన మాయా ప్రభావంతో ఒకమారు ఆకాశంలో కనపడుతుంది; ఒకమారు భూమి మీద నిలబడుతుంది; ఒకమారు కొండశిఖరం మీద తిరుగుతుంది; ఒకమారు సముద్రమధ్యంలో విహరిస్తుంది; ఒకసారి ఒక్కటిగా, మరుక్షణంలో అనేక రూపాలతో ప్రత్యక్షమవుతుంది; ఒకతూరి సాల్వుడితో కూడి చూపట్టుతుంది; ఒకమారు ఏమీ లేకుండా కనపడుతుంది; ఒకమారు కొఱవి తిప్పినట్లుగా భయంకరంగా దర్శనమిస్తుంది; ఈ విధంగా ఆ విమానం శత్రువులు కలవరపడేటట్లు పెక్కువిధాలుగా తిరిగింది.