పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : రాజ బంధ మోక్షంబు

  •  
  •  
  •  

10.2-764.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నైన నీ తేజమున కొక హాని గలదె?
చిన్మయాకార! నీ పాదసేవకులకు
నాత్మపరభేదబుద్ధి యెందైనఁ గలదె?
పుండరీకాక్ష! గోవింద! భువనరక్ష! "

టీకా:

కమలాక్ష = కృష్ణా; సర్వ = ఎల్ల; లోకముల = లోకముల; కున్ = కు; గురుడవు = తండ్రివి; ఐ = అయ్యి; తేజరిల్లెడు = ప్రకాశించెడి; భవదీయ = నీ యొక్క; మూర్తిన్ = స్వరూపము యొక్క; అంశ = కళలోని భాగమునందలి; అంశ = భాగము (బాగాచిన్నఅంశ)తో; సంభవులు = పుట్టినవారు; అగు = ఐన; లోకపాలురు = దిక్పాలకులు {అష్టదిక్పాలకులు - 1 ఇంద్రుడు - తూర్పు దిక్కునకు 2 అగ్ని - ఆగ్నేయ మూలకు 3 యముడు - దక్షిణ దిక్కునకు 4 నిరృతి - నైఋతి మూలకు 5 వరుణుడు - పడమటి దిక్కునకు 6 వాయువు -వాయవ్య మూలకు 7 కుబేరుడు - ఉత్తర దిక్కునకు 8 ఈశానుడు - ఈశాన్య మూలకు పరిపాలకులు}; నీ = నీ యొక్క; ఆజ్ఞన్ = ఉత్తరువలను; తలమోచి = శిరసావహించి; నిఖిల = ఎల్ల; భువన = లోకములను; పరిపాలనిపుణులు = ఏలజాలినవారు; ఐ = అయ్యి; భాసిల్లుచున్నవారు = ప్రకాశించుచున్నారు; అట్టి = అటువంటి; నీ = నీ; కున్ = కు; ఒక = ఒక; నృపున్ = రాజు యొక్క; ఆజ్ఞన్ = ఉత్తరువులను; చేయుట = అనుసరించుట; అరయన్ = విచారించిచూడగా; నీ = నీ యొక్క; మాయ = మాయ; కాక = అంతేతప్పించి; అది = అట్టిది; నిక్కమే = నిజమా, కానేరదు; ఏకమై = ఉన్నది ఒక్కటే; ఐ = అయ్యి; అద్వితీయము = తనుకానిది మరొకటిలేనిది; ఐ = అయ్యి; అవ్యయంబు = నశింపనిది; ఐన = అగు; నీ = నీ యొక్క; తేజమున్ = తేజస్సున; కున్ = కు; ఒక = కొద్దిగానైనా; హాని = నష్టమన్నది; కలదె = ఉన్నదా, లేనేలేదు; చిన్మయకారా = ఙ్ఞానస్వరూపమైన ఆకృతికలవాడ; నీ = నీ యొక్క; పాద = పాదములందు; సేవకుల్ = భక్తుల; కున్ = కు; ఆత్మ = తాను; పర = ఇతరులు అను; భేద = భేదముకల; బుద్ధి = మనస్సు; ఎందైనన్ = ఎక్కడైనను; కలదె = ఉన్నదా, లేదు; పుండరీకాక్ష = కృష్ణా; గోవింద = కృష్ణా; భువనరక్ష = లోకరక్షకుడా.

భావము:

“ఓ కమల నయనా! శ్రీకృష్ణా! నీ అంశంనుండి జన్మించిన దిక్పాలకులు అందరూ సర్వలోకాలకూ గురుడవైన నీ ఆజ్ఞను శిరసావహిస్తూ లోకాలు అన్నింటినీ పరిపాలిస్తున్నారు. అంతటి నీకు ఒక సామాన్యుడైన భూపాలుడిని శిక్షించడం ఒక లెక్కలోనిది కాదు. ఇదంతా నీ మాయ కాక మరేమిటి గోవిందా! పుండరీకాక్ష! లోకరక్షకా! చిన్మయరూపా! అద్వితీయమైన నీ తేజస్సుకు తిరుగు లేదు. నీ పాదసేవకులకు భేదభావం ఏమాత్రం కానరాదు.”