దశమ స్కంధము - ఉత్తర : పాండవులు శ్రీకృష్ణు నెదుర్కొనుట
- ఉపకరణాలు:
యురుసమాధిపరాష్టాంగయోగ యుక్తు
లైన యోగీశ్వరులు గాననట్టి జెట్టి
వల్లవీజన వన కల్పవల్లి యయ్యె"
ననుచుఁ బొగడిరి కృష్ణు నయ్యబ్జముఖులు.
టీకా:
గోపాల = గొల్ల; బాలురన్ = పిల్లవాళ్ళతో; కూడి = కలిసి; ఆడెడి = ఆడుకొనే; నాడు = రోజులలో; వ్రేపల్లె = గొల్లపల్లె; లోపలన్ = అందు; ఏపురేగి = మిక్కిలి చెలరేగి; చల్లలు = మజ్జిగలు; అమ్మగన్ = అమ్ముటకు; పోవు = వెళ్ళెడి; సతుల = స్త్రీల; కొంగులున్ = పైటచెంగులు; పట్టి = పట్టుకొని; మెఱుగు = మెరిసే, తళతళలాడే; చెక్కిళ్ళను = బుగ్గలను; మీటిమీటి = అధికముగా పుణికుచు; కలికి = నేర్పరి; ఐ = అయ్యి; ముద్దాడన్ = ముద్దాడుటకు; కౌగిటన్ = కౌగిట్లో; చేర్చిన = తీసుకొన్న; పూబోడి = యువతుల; కుచములున్ = స్తనములను; పుణికిపుణికి = అధికముగా నొక్కుచు; పాయని = విడువని; అనురక్తిన్ = ప్రీతితో; డాయన్ = దగ్గరకు; చీరిన = పిలిచిన; ఇంతి = స్త్రీ; అధర = పెదవి యందలి; సుధారసంబున్ = అమృతమును; ఆనియాని = మిక్కిలిగాతాగి; ఉరు = గొప్ప; సమాధిన్ = నిర్వికల్పాదిసమాధులతో; పర = మోక్షసంబంధ మైన; అష్టాంగయోగ = యమాది యోగములతో; యుక్తులు = కూడి ఉన్నవారు; ఐనన్ = అయినప్పటికి; యోగి = ఋషి; ఈశ్వరులు = ఉత్తములు; కానని = కనుగొనలేని; అట్టి = అటువంటి; జెట్టి = శూరుడు, గట్టివాడు; వల్లవీజన = గోపికాస్త్రీలు అను; వన = తోటకు; కల్పవల్లి = కల్పవృక్షము; అయ్యెన్ = అయినాడు; అనుచున్ = అంటు; పొగిడిరి = కీర్తించిరి; కృష్ణున్ = కృష్ణుడిని; ఆ = ఆ; అబ్జముఖులు = స్త్రీలు {అబ్జముఖులు - పద్మములవంటి మోములు కలవారు, స్త్రీలు}.
భావము:
“గొల్లపిల్లలతో కలసి గొల్లపల్లెలో ఆడుకున్నాడు; చల్లలు అమ్ముకోటానికి వెళ్ళే గోపికాకాంతల కొంగులుపట్టి సరసాలాడాడు; ముద్దుపెట్టుకోవాలని కౌగిట్లో చేర్చిన ముద్దుగుమ్మల రొమ్ములు స్పృశించాడు; ప్రేమతో దగ్గరకు రమ్మని పిలిచిన గొల్లపడతుల అధరామృతం పానం చేసాడు; సమాధినిష్ఠలో మునిగి అష్టాంగయోగంలో ఉన్నయోగీశ్వరులకు కూడా కనబడని వేలుపు యాదవ కన్నెల పాలిటి కల్పవల్లి అయ్యాడు” అంటూ పద్మం వంటి మోములు గల ప్రమదలు కృష్ణుడిని రకరకాలుగా స్తోత్రాలు చేశారు.