పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : పాండవులు శ్రీకృష్ణు నెదుర్కొనుట

  •  
  •  
  •  

10.2-690.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నెనయఁ గమలాసతికిఁ జిత్త మీని వేల్పు
గొల్లయిల్లాండ్ర యుల్లముల్‌ ల్లవింపఁ
జేసె" నని కామినులు సౌధశిఖరములను
గూడి తమలోన ముచ్చట లాడి రధిప!

టీకా:

విశ్వగర్భుండున్ = జగత్తు కడుపులోనున్న వాడు; నాన్ = అనగా; వెలయు = ప్రసిద్ధినొందు; వేల్పు = దేవుడు; ఇలన్ = భూమియందు; యశోదా = యశోదాదేవికి; నందులు = నందుడుల; కున్ = కు; ప్రియ = ప్రియమైన; సూనుడు = కొడుకు; అయ్యెన్ = అయినాడు; బ్రహ్మా = బ్పహ్మదేవుడు; ఆది = మున్నగు; సురల్ = దేవుళ్ళ; కున్ = కుకూడ; భావింపగాన్ = తెలిసికొనుటకు; రాని = శక్యముకాని; బ్రహ్మంబు = పరబ్రహ్మము; గోపాల = గొల్ల; బాలుడు = పిల్లవాడు; అయ్యెన్ = అయినాడు; వేద = వేదములు; శాస్త్రంబులున్ = శాస్త్రములు; వెదకి = అన్వేషించి; కానగన్ = కనుగొన; లోని = వీలుకాని; గట్టి = దృఢమైన దేవుడు; వ్రేతల = గొల్ల స్త్రీల, గోపికల; ఱోలన్ = రోటికి; కట్టుబడియె = కట్టివేయబడెను; దివిజుల్ = దేవతల; కున్ = కు; అమృతంబున్ = అమృతమును; తవిలి = ప్రయత్నపడి; ఇచ్చిన = ఇచ్చినట్టి; భక్త = భక్తులకు; సులభుండు = సులభముగా లభించు వాడు; నవనీత = వెన్న; చోరుడు = దొంగ; అయ్యెన్ = అయినాడు; ఎనయగన్ = విచారించగా; కమలాసతి = లక్ష్మీదేవి; కిన్ = కిని; చిత్తమున్ = మనస్సును; ఈని = ఇవ్వని; వేల్పు = దేవుడు; గొల్ల = గోపికా; ఇల్లాండ్ర = స్త్రీల; ఉల్లముల్ = మనసులు; పల్లవింపన్ = చిగురించగా; చేసన్ = చేసెను; అని = అని; కామినులు = స్త్రీలు; సౌధ = మేడల; శిఖరములను = మీద; కూడి = గుంపులుకట్టి; తమలోనన్ = వారిలోవారు; ముచ్చటలాడిరి = కబుర్లుచెప్పుకొనిరి; అధిప = రాజా.

భావము:

పరీక్షిన్మహారాజా! “జగత్తునే కడుపులో ఉంచుకొనే ఈ దేవుడు, అవనిపై యశోదానందులకు ముద్దుల తనయుడు అయ్యాడు; బ్రహ్మాది దేవతలకుకూడా భావింప సాధ్యంకాని పరబ్రహ్మస్వరూపం, గోవులను పారించే గొల్లపిల్లవాడు అయ్యాడు; వేదశాస్త్రాలు వెదకినా కనుగొనలేని ఘనుడు, వ్రేపల్లెలో రోటికి కట్టుబడ్డాడు; వేల్పులకు అమృతం పంచిన పరాత్పరుడు, వెన్నదొంగ అయ్యాడు; శ్రీమహాలక్ష్మికిసైతం మనసు ఇవ్వని భగవానుడు, గొల్లపడచుల హృదయాలను కొల్లగొట్టాడు” అంటూ పురస్త్రీలు మేడలపై గుంపులు గూడి కృష్ణుడిని గురించి పరస్పరం ముచ్చటించుకున్నారు.