దశమ స్కంధము - ఉత్తర : నారదుని ద్వార కాగమనంబు
- ఉపకరణాలు:
వఱలు మౌక్తికఘటిత కవాటములును
బ్రవిమలస్వర్ణమయ సాలభంజికలును
మించు కలరవ మెసఁగఁ గ్రీడించు మిథున
లీలనొప్పు కపోతపాలికలుఁ గలిగి.
టీకా:
పటికంబు = స్పటికపు; కంబముల్ = స్తంభములు, కోళ్ళు; పవడంపు = పగడాల; పట్టెలు = కమ్మీపట్టీలు; మరకత = పచ్చలతో; రచితముల్ = రచింపబడిన; మదురులు = మంచములు; అమరన్ = చక్కగానుండగా; వైడూర్య = వైఢూర్యములు; మణి = రత్నాలు; గణ = సమూహములచే; వలభలన్ = చంద్రశాలలుచే; పద్మరాగంబుల = కెంపుల; మొగడుల = ఇంటినడికొప్పుల; కాంతులు = ప్రకాశములు; ఒలయన్ = వ్యాపించగా; సత్ = మంచి; జాతి = జాతిగల; వజ్రల = వజ్రముల; సజ్జాల = అలంకారముల; రుచుల = ప్రకాశముల; తోన్ = తోటి; భాసిల్లు = మెరిసిపోయెడి; నీల = నీలాల; సోపానములును = మెట్లు; గరుడపచ్చల = గరుడపచ్చలతోచేసిన; విటంకములును = గువ్వల గూళ్లును; ఘన = మిక్కుటమైన; రుచిన్ = కాంతులతో; వెలసిన = ఏర్పడిన; శశికాంత = చంద్రకాంత శిలల; వేదికలును = అరుగులు; వఱలు = చక్కగానున్న; మౌక్తిక = ముత్యాలు పొదిగిన; కవాటములును = తలుపులు; ప్రవిమల = మిక్కిలి స్వచ్ఛమైన; స్వర్ణమయ = బంగారము పూర్తిగా కల; సాలభంజికలును = బొమ్మలు; మించు = అతిశయించునట్టి; కల = మధురమైన; రవము = కూతలు; ఎసగన్ = వెలువడుచుండగా; క్రీడించు = క్రీడిస్తుండెడి; మిథున = ఆలుమగల; లీలన్ = విలాసములు; ఒప్పు = కలిగుండు; కపోత = పావురాల; పాలికలున్ = గూళ్ళు; కలిగి = కలిగి.
భావము:
స్ఫటికపు స్తంభములు, పగడాల పట్టెలు, మరకత మణుల కప్పులు, శోభిల్లగా వైఢూర్యాల ముంజూరులు, వజ్రాల కిటికీలు కాంతులీనగా; పద్మరాగాల నడికొప్పులూ, నీలాల సోపానాలు విలసిల్లగా; చంద్రకాంత వేదికలు గరుడపచ్చల గువ్వగూండ్లు ప్రకాశింపగా; ఆణిముత్యాలు కూర్చిన తలుపులు, సువర్ణమయ సాలభంజికలు, పావురాల జంటల కువకువలతో కూడిన గూళ్ళు కలిగిన ద్వారకానగరాన్ని నారదుడు దర్శించాడు.