దశమ స్కంధము - ఉత్తర : పౌండ్రకవాసుదేవుని వధ
- ఉపకరణాలు:
కొలువుఁ గైకొని యుండ సంకోచపడక
"వినుము; మా రాజుమాటగా వనజనాభ!
యవని రక్షింప వాసుదేవాఖ్య నొంది
నట్టి యేనుండ సిగ్గు వోఁ దట్టి నీవు.
టీకా:
మనుజేశ = రాజుగ అయ్యాను; బల = పెద్ద సైన్యము కలిగింది అనే; గర్వమునన్ = అహంకారముతో; మద = మదము చేత; ఉన్మత్తుడు = ఒళ్ళుతెలియనివాడు; ఐ = అయ్యి; అవని = భూమి; పైన్ = మీద; వాసుదేవ = వాసుదేవుడు; ఆఖ్యుడు = పేరు కలవాడు; నేన్ = నేను; ఒక్కరుడన్ = ఒక్కడినే; కాక = తప్పించి; ఇతరుల్ = అన్యుల; కున్ = కు; ఈ = ఈ; నామము = పేరు; అలవడునే = సరిపడునా, సరిపోదు; అని = అని; అదటు = గర్వము; మిగిలి = అతిశయించి; తెగి = ఖండితముగ; హరి = కృష్ణుడు; తాన్ = తనే; వాసుదేవుడన్ = వాసుదేవుడను; అనుకొనున్ = అనుకొంటాడు; అట = అట; పోయి = వెళ్ళి; వలదు = వద్దు; అనుము = అని చెప్పుము; అనుచున్ = అని; దూతన్ = దూతను; పద్మాయతాక్షుని = కృష్ణుని; పాలి = వద్ద; కిన్ = కు; పొమ్మనన్ = వెళ్ళమనగా; వాడు = అతడు; అంబుజోదరుడు = కృష్ణుడు; పెద్ద = పెద్ద; కొలువున్ = సభ; కైకొని = తీరి; ఉండన్ = ఉండగ; సంకోచపడక = సంకోచించకుండ; వినుము = వినుము; మా = మా యొక్క; రాజు = రాజు; మాటగా = చెప్పిన మాటగా; వనజనాభా = కృష్ణా; అవనిన్ = భూమిపై; రక్షింపన్ = పాలించుటకు; వాసుదేవ = వాసుదేవుడు అను; ఆఖ్యన్ = ప్రసిద్ధి; ఒందినట్టి = పొందినట్టి; ఏను = నేను; ఉండన్ = ఉండగా; సిగ్గు = సిగ్గును; పోదట్టి = విడిచి; నీవు = నీవు.
భావము:
“భూలోకంలో వాసుదేవుడు అనే పేరు నాకు ఒక్కడికే చెల్లుతుంది. ఇతరులకు ఏమాత్రం చెల్లదు. కృష్ణుడు రాజ్యం పెద్ద సైన్యం కలిగాయనే గర్వంతో పొగరెక్కి వాసుదేవుడనని అనుకుంటున్నాడుట. పోయి వద్దని చెప్పు” అని బలగర్వంతో మదోన్మత్తుడై, కమలాల వంటి కన్నులు ఉన్న శ్రీకృష్ణుడి దగ్గరకు పౌండ్రకుడు ఆ దూతను పంపించాడు. వాడు వెళ్ళి శ్రీకృష్ణుడు సభతీర్చి ఉండగా సంకోచం లేకుండా ఇలా అన్నాడు “ఓ శ్రీకృష్ణా! మా రాజు చెప్పిన మాటలు విను. ‘భూమిని రక్షించడానికి వాసుదేవుడనే పేరు నాకుండగా, నీవు సిగ్గు విడిచి ఆ పేరు పెట్టుకున్నావు…