పోతన తెలుగు భాగవతము

10.2-483-సీ.

నరనాథ! విను మొకనాఁడు తాలాంకుండు- చుట్టాల బంధులఁ జూచు వేడ్క సుందర కాంచన స్యందనారూఢుఁడై- భాసిల్లుచున్న వ్రేపల్లె కరిగి చిరకాల సంగత స్నేహులై గోప గో- పాంగనా నికర మాలింగనములు సముచిత సత్కృతుల్‌ సలుపఁ గైకొని మహో- త్సుక లీల నందయశోదలకును

10.2-483.1-తే.

వందనం బాచరించిన వారు మోద
మంది బిగియారఁ గౌఁగిళ్ల నొందఁ జేర్చి
సమత దీవించి యంకపీఠమునఁ జేర్చి
శిరము మూర్కొని చుబుకంబుఁ గరము పుణికి.

టీకా:

నరనాథ = పరీక్షిన్మహారాజా; వినుము = వినుము; ఒక = ఒకానొక; నాడు = దినమున; తాలాంకుండు = బలరాముడు {తాలాంకుడు - తాడిచెట్టు జండాగా కలవాడు, బలరాముడు}; చుట్టాలన్ = చుట్టములను; బంధులన్ = ఙ్ఞాతులను; చూచు = చూసెడి; వేడ్కన్ = కుతూహలముతో; సుందర = అందమైన; కాంచన = బంగారు; స్యందన = రథమును; ఆరూఢుడు = ఎక్కినవాడు; ఐ = అయ్యి; భాసిల్లుచున్న = ప్రకాశించుచున్న; వ్రేపల్లె = వ్రేపల్లె {వ్రేపల్లె - రామ కృష్ణులు చిన్నతనము గడపిన నందుని మంద}; కున్ = కు; అరిగి = వెళ్ళి; చిరకాల = చాలాకాలమునకు; సంగత = కూడిన; స్నేహులు = మిత్రులు కలవాడు; ఐ = అయ్యి; గోప = గోపకులు; గోపాంగనా = గోపికాస్త్రీల; నికరము = సమూహము; ఆలింగనములు = కౌగలింతలను; సముచిత = తగిన; సత్కృతుల్ = మర్యాదలు; సలుపన్ = చేయుచుండగా; కైకొని = స్వీకరించి; మహా = గొప్పగా; ఉత్సుక = ఇష్టమైనకార్యముచేయు; లీలన్ = రీతిని; నంద = నందుడు; యశోదల = యశోదాదేవిల; కునున్ = కు; వందనంబులు = నమస్కారములు; ఆచరించినన్ = చేయగా; వారున్ = వారు; మోదమున్ = సంతోషమును; అంది = పొంది; బిగియార = గట్టిగా; కౌగిళ్ళన్ = సందిళ్ళలో; ఒందన్ = పొందునట్లు; చేర్చి = చేర్చుకొని; సమతన్ = చక్కగా; దీవించి = ఆశీర్వదించి; అంకపీఠమునన్ = ఒడిలో; చేర్చి = ఉంచుకొని; శిరమున్ = తలను; మూర్కొని = మూజూసి, వాసనచూసి; చుబుకంబున్ = గడ్డమును; కరమున్ = చేతితో; పుణికి = పుణికిపట్టుకొని.

భావము:

మహారాజా! ఒకనాడు బలరాముడు తన బంధుమిత్రులను చూసి రావడానికి సుందరమైన బంగారురథం ఎక్కి, వ్రేపల్లెకు వెళ్ళాడు. చాలా కాలం పాటు స్నేహ సాంగత్యాలు ఉండడం చేత గోపికలు గోపాలురు అతనిని ఆలింగనం చేసుకుని, తగిన మర్యాదలు చేశారు. ఆ గౌరవాలు అందుకుని బలరాముడు యశోదా నందులకు నమస్కరించాడు. వారు ఎంతో సంతోషించి కౌగలించుకున్నారు. దీవించి దగ్గరకు తీసుకుని ఒళ్ళంతా తడిమారు.