పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : నృగోపాఖ్యానంబు

  •  
  •  
  •  

10.2-471.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నిన మాటలు సెవులు సోఁకినఁ గలంగి
"భూసురోత్తమ! యజ్ఞానపూర్వకముగ
నిట్టి పాపంబు దొరసె నే నెఱిఁగి సేయఁ
గొనుము నీ కిత్తు నొక లక్ష గోధనంబు. "

టీకా:

మనుజేంద్రా = రాజా (నృగమహారాజా); ప్రజలన్ = జనులను; అధర్మ = ధర్మముతప్పిన; ప్రవర్తనములన్ = నడతలందు; నడవకుండగన్ = మెలగకుండా; ఆజ్ఞన్ = నియమించుట; నడపు = చేసెడి; నీవు = నీవు; మనమునన్ = మనస్సులో; ఏ = ఎలాంటి; ధర్మము = ధర్మబద్ధమైనది; అని = అని; ఆచరించితివి = చేసితివి; మును = ముందుగా; నా = నా; కున్ = కు; ఇచ్చిన = ఇచ్చినట్టి; మొదవున్ = ఆవు; తప్పి = తప్పిపోయి; వచ్చి = వచ్చి; నీ = నీ యొక్క; మంద = ఆవుల గుంపు; లోన్ = లో; చొచ్చినన్ = చేరగా; ఇప్పుడు = ఇప్పుడు; ఈ = ఈ; భూసురన్ = విప్రున; కున్ = కు; ధారపోసి = దానముగా; ఇచ్చి = ఇచ్చి; తగవున్ = న్యాయమును; మాలితివి = తప్పితివి; దాతవున్ = దానమిచ్చువాడవు; అపహర్తవున్ = అపహరించినవాడవు; ఐన = అయిన; నిన్నున్ = నిన్ను; ఏమందున్ = ఏమి అనవచ్చును; అవనీనాథ = రాజా (నృగమహారాజా); అనినన్ = అన్నట్టి; మాటలు = పలుకులు; చెవులున్ = చెవులలో; సోకినన్ = పడగానే; కలంగి = కలవరపడి; భూసురోత్తమ = విప్రశ్రేష్ఠుడా; అఙ్ఞానపూర్వకముగా = తెలియక; ఇట్టి = ఇలాంటి; పాపంబు = పాపము; దొరకొనెన్ = జరిగినది; నేన్ = నేను; ఎఱిగి = తెలిసి; చేయన్ = చేయలేదు; కొనుము = తీసికొనుము; నీ = నీ; కున్ = కు; ఇత్తున్ = ఇచ్చెదను; ఒకలక్ష = లక్ష (1,00,000); గో = ఆవుల; ధనంబున్ = సంపదను.

భావము:

“ఓ రాజేంద్రా! నీవు ప్రజలను అధర్మమార్గంలో నడవకుండా నియంత్రించాల్సిన వాడవు. నీవే ధర్మము తప్పావు. ఇంతకు ముందు నాకు దానమిచ్చిన ఈ గోవు తప్పిపోయి నీ మందలో కలసిపోయింది. దీనిని ఇప్పుడు ఈ బ్రాహ్మణుడికి దానం ఇచ్చావు. నీవు ఏ విధంగా అధర్మమైన ఈ పని చేసావు. ఇలా ధర్మం తప్పి దానకర్తవు అవహర్తవు రెండూ నీవే అయ్యావు. కాని నిన్ను ఏమనగలము.” అన్నాడు ఈమాటలకు నేను బాధపడి “ఓ బ్రాహ్మణోత్తమా తెలియక ఈ పొరపాటు జరిగింది. ఇది నేను తెలిసి చేసిన తప్పు కాదు. దీనికి బదులుగా నీకు లక్షగోవులను దానమిస్తాను. స్వీకరించు.” అన్నాను