దశమ స్కంధము - ఉత్తర : శివ కృష్ణులకు యుద్ధ మగుట
- ఉపకరణాలు:
జలరుహనాభుఁ డార్చి నిజ శార్ఙ్గ శరాసన ముక్త సాయకా
వలి నిగుడించి నొంచెఁ బురవైరి పురోగములన్ రణక్రియా
కలితుల గుహ్యకప్రమథ కర్బుర భూతపిశాచ డాకినీ
బలవ దరాతియోధులను బ్రమ్మెరపోయి కలంగి పాఱఁగన్.
టీకా:
జలరుహనాభుడు = కృష్ణుడు; నిజ = తన; శార్ఙ్గ = శార్ఙ్గము అను; శరాసన = విల్లునుండి; ముక్త = వదలబడిన; సాయకా = బాణముల; ఆవలిన్ = సమూహమును; నిగుడించి = ప్రయోగించి; నొంచెన్ = నొప్పించెను; పురవైరి = శివుని; పురోగములన్ = ముందుకు వచ్చు సైనికులను; రణ = యద్ధపు; క్రియా = పనులలో; కలితులను = లగ్న మైనవారిని; గుహ్యక = గుహ్యకులు; ప్రమథ = ప్రమథగణములను; కర్బుర = నైరృతి (ఆంధ్ర వాచస్పతము), రాక్షసులను (ఆంధ్రశబ్దరత్నాకరము) {కర్బురుడు - కర్బర, కర్బుర (పాపము, చిత్ర వర్ణము) కల వాడు, రాక్షసుడు}; భూత = భూతములు {భూతము - పిశాచ భేదము}; పిశాచ = పిశాచములు {పిశాచము - దేవయోని విశేషము}; డాకినీ = డాకినీలు {డాకినీ - పిశాచ స్త్రీ భేదము}; బలవత్ = బలవంతులు అయిన; అరాతి = శత్రు; యోధులను = వీరులను; బ్రమ్మెరపోయి = తత్తరపడి; కలంగి = కలతచెంది; పాఱగన్ = పారిపోవునట్లుగా.
భావము:
శ్రీకృష్ణుడు సింహనాదంచేసి శార్జ్గమనే తన ధనస్సును ఎక్కుపెట్టి, బాణవర్షాన్ని కురిపించి, యుద్ధవిశారదు లైన ప్రమథగణాలనూ, భూత, పిశాచ, ఢాకినీ వీరులను దిగ్భ్రాంతి చెంది పారిపోయేలా చేసాడు