దశమ స్కంధము - ఉత్తర : చిత్రరేఖ పటంబున చూపుట
- ఉపకరణాలు:
సుగుణాంభోనిధి, ఫాలలోచను నుమేశున్నాత్మ మెప్పించి శ
క్తి గరిష్ఠంబగు శూలముం బడసె నక్షీణప్రతాపోన్నతిన్,
జగతిన్ మిక్కిలి మేటివీరుఁడు, రణోత్సాహుండు, భూపౌత్త్రుఁ డీ
భగదత్తుం గనుఁగొంటె! పంకజముఖీ! ప్రాగ్జ్యోతిషాధీశ్వరున్.
టీకా:
సుగుణ = మంచి గుణములకు; అంభోనిధి = సముద్రము వంటివాడు; ఫాలలోచనున్ = శివుని {ఫాలలోచనుడు - నొసట కన్ను కలవాడు, శివుడు}; ఉమేశున్ = శివుని {ఉమేశుడు - పార్వతీదేవి భర్త, శివుడు}; ఆత్మన్ = మనస్సు; మెప్పించి = మెచ్చుకొనునట్లు చేసి; శక్తి = శక్తి చేత; గరిష్ఠంబు = గొప్పది; అగు = ఐన; శూలమున్ = శూలమును; పడసెన్ = పొందెను; అక్షీణ = అధికమైన; ప్రతాప = శౌర్యము యొక్క; ఉన్నతిన్ = గొప్పదనముతో; జగతిన్ = భూమండల మంతటికి; మిక్కిలి = మిక్కిలి; మేటి = గొప్ప; వీరుడు = వీరుడు; రణ = యుద్ధము చేయు టందు; ఉత్సాహుండు = ఉత్సాహము కలవాడు; భూ = భూదేవి {భూపౌత్రుడు - భూదేవి కొడుకైన నరకుని కొడుకు, భగదత్తుడు}; పౌత్రుడు = మనుమడు; ఈ = ఈ; భగదత్తున్ = భగదత్తుని; కనుగొంటె = చూచితివా; పంకజముఖీ = పద్మాముఖీ, ఉషా; ప్రాగ్జోతిష = ప్రాగ్జోతిషమునకు; అధీశ్వరున్ = రాజును.
భావము:
ఓ పద్మముఖీ! ఈతడు ప్రాగ్జ్యోతిషాధీశ్వరుడు భగదత్తుడు ఫాలలోచనుడైన పరమేశ్వరుణ్ణి మెప్పించి శక్తిమంత మైన శూలాన్ని ఆయుధంగా పొందాడు యుద్ధోత్సాహం గల సాటిలేని మేటివీరుడు.