దశమ స్కంధము - ఉత్తర : కన్యలం బదాఱువేలం దెచ్చుట
- ఉపకరణాలు:
పద్మగంధి! నేను బర్హదామము నైనఁ
జిత్ర రుచుల నుందు శిరమునందు"
ననుచుఁ బెక్కుగతుల నాడిరి కన్యలు
గములు గట్టి గరుడగమనుఁ జూచి.
టీకా:
వనజాక్షి = పద్మాక్షీ {వనజాక్షి - వనజము (పద్మము) వంటి కన్నులు కలామె, స్త్రీ}; నేన్ = నేను; కన్కన్ = కనుక; వైజయంతికన్ = వైజయంతికమాలను; ఐనన్ = అయినచో; కదిసి = చేరి; వ్రేలుదున్ = వేలాడుచుందును; కదా = కదా; కంఠము = మెడ; అందున్ = లో; బింబోష్ఠి = పడతి {బింబోష్ఠి - దొండపండు వంటి పెదవి కలామె, స్త్రీ}; నేన్ = నేను; కన్కన్ = కనుక; పీతాంబరమున్ = పచ్చని పట్టువస్త్రమును; ఐనన్ = అయినచో; మెఱసి = ప్రకాశించి; ఉండుదున్ = ఉండేదాన్ని; కదా = కదా; మేను = దేహము; నిండన్ = అంతటా; కన్నియ = కన్య; నేన్ = నేను; కన్కన్ = కనుక; కౌస్తుభమణిన్ = కౌస్తుభమణిని {కౌస్తుభమణి - విష్ణుమూర్తి వక్షస్థలమున ఉండెడి మణి}; ఐనన్ = అయినచో; ఒప్పు = మనోజ్ఞతను; చూపుదున్ = కనబరచేదానిని; కదా = కదా; ఉరము = వక్షస్థలము; అందున్ = మీద; బాలిక = చిన్నదాన; నేన్ = నేను; కన్కన్ = కనుక; పాంచజన్యమున్ = పాంచజన్యమను శంఖము; ఐనన్ = అయినచో; మొనసి = అతిశయించి; చొక్కుదున్ = పరవశించెదను; కదా = కదా; మోవిన్ = అధరామృతమును; క్రోలి = ఆస్వాదించి, తాగి; పద్మగంధి = ఇంతి {పద్మగంధి - పద్మముల వంటి దేహ పరిమళము కల స్త్రీ}; నేనున్ = నేను; బర్హ = నెమలి పింఛముల; దామమున్ = దండను; ఐనన్ = అయినచో; చిత్ర = పలువన్నెల; రుచులన్ = కాంతులతో; ఉందున్ = ఉండెదను; శిరము = తల; అందున్ = పైన; అనుచున్ = అని; బెక్కు = బహు; గతులన్ = విధములుగా; ఆడిరి = చెప్పుకొనిరి; కన్యలు = యువతులు; గములు = గుంపులు; కట్టి = కట్టి; గరుడగమనున్ = కృష్ణుని {గరుడగమనుడు - గరుడవాహనముపై తిరుగువాడు,కృష్ణుడు}; చూచి = చూసి.
భావము:
ఓ పద్మాలాంటి కనులున్న సఖీ! నేను గనుక వైజయంతికను అయిన ట్లయితే అతని మెడలో వ్రేలాడేదానిని కదా. ఓ దొండపండు లాంటి పెదవిగల సుందరీ! నేను కనుక పట్టువస్త్రాన్ని ఐనట్లైతే ఆయన శరీరంమీద ప్రకాశిస్తూ ఉండేదానిని కదా. ఓ బాలామణీ! నేను కౌస్తుభమణిని ఐనట్లయితే ఆయన వక్షస్థలంమీద మెరుస్తూ ఉండేదానిని గదా. ఓ కన్యామణీ! నేను పాంచజన్యాన్ని అయినట్లయితే అతని పెదవిని తాకి పరవశించి పోయేదానిని కదా. ఓ పద్మాల సుగంధాలతో విలసిల్లే చెలీ! నేను నెమలి పింఛాన్ని అయిన ట్లయితే ఆయన శిరస్సుమీద చిత్రమైన కాంతులతో విలసిల్లేదానిని కదా.” అని అనేక విధాలుగా ముచ్చట్లు చెప్పుకుంటూ ఆ కన్యలు గుంపులు కూడి గరుడ వాహనుడు, శ్రీకృష్ణుడిని చూసి.....