పోతన తెలుగు భాగవతము

10.1-840-క.

చంచత్పల్లవ కోమల
కాంచన నవరత్నఘటిత కంకణరుచిరో
దంచిత కరసంఛాదిత
పంచాయుధగేహ లగుచుఁ బడతులు వరుసన్.

టీకా:

చంచత్ = వణుకుతున్నట్టి; పల్లవ = చిగురాకుల వంటి; కోమల = మృదువైన; కాంచన = బంగారపు; నవరత్న = నవరత్నములు {నవరత్నములు - 1వజ్రము 2వైఢూర్యము 3గోమేధికము 4పుష్యరాగము 5మరకతము 6మాణిక్యము 7నీలము 8ప్రవాళము 9ముత్యము అనెడి తొమ్మిది మణులు}; ఘటిత = పొదిగినట్టి; కంకణ = గాజులు; రుచిర = ప్రకాశవంతములైన; ఉత్ = మిక్కిలి; అంచిత = అందమైన; కర = చేతులచే; సంఛాదిత = బాగా కప్పుకొన్నట్టి; పంచాయుధగేహలు = గుహ్యేంద్రియము కలవారు {పంచాయుధగేహము - పంచాయుధుని (మన్మథుని) గేహము (నివాసము), స్త్రీల రహస్యేంద్రియము, ఉపస్తు}; అగుచున్ = ఔతు; పడతులు = ఇంతులు; వరుసన్ = వరసకట్టి.

భావము:

ఆ స్త్రీలు చిగురుటాకువలె మృదువైనవీ; నవరత్నాలు పొదిగిన బంగారుగాజుల కాంతితో మిలమిల మెరిసేవి; అయిన తమ చేతులతో మర్మాంగాలు దాచుకుని మడుగు నుండి క్రమంగా బయటకు వచ్చారు.