పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : గోపికా వస్త్రాపహరణము

  •  
  •  
  •  

10.1-824-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

రాజసంబున నీవు రంజిల్లు టెఱుఁగమే-
చెలరేఁగి వింతలు చేయుచుండ?
త్త్వసంపద గల్గి రుగుటఁ దలపమే-
సిరి గల్గి యన్యులఁ జెనకుచుండ?
గురుతర శక్తియుక్తుఁడ వౌట యెఱుఁగమే-
తామసంబున నెగ్గు లఁచుచుండ?
నొకభంగితో నుండకుంట జింతింపమే-
మాయావియై మాఱులయుచుండ?

10.1-824.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నేమి జాడవాఁడ? వేపాటి గలవాఁడ?
వే గుణంబు నెఱుఁగ? వెల్ల యెడల
నొదిగి యుండ నేర వోరంత ప్రొద్దును?
టము లీఁగదయ్య! ద్మనయన!

టీకా:

రాజసంబునన్ = రాచఠీవితో,రజోగుణముతో; నీవున్ = నీవు; రంజిల్లుటన్ = ప్రకాశించుటను; ఎఱుగమే = ఎరుగమా, ఎరుగుదుము; చెలరేగి = విజృంభించి; వింతలు = విచిత్రమైనపనులు,సృష్ఠి; చేయుచుండన్ = చేస్తుండగా; సత్త్వసంపద = బలము, సత్త్వగుణము; కల్గి = కలిగుండి; జరుగుట = మెలగుట, స్థితినుంచుట; తలపమె = తెలియమా, తెలియును; సిరి = సంపదలు; కల్గి = ఉండి; అన్యులన్ = సాత్వికులు కానివారిని; చెనకుచుండన్ = కలవరపెట్టుచుండగా; గురుతర = అత్యధికమైన {గురు - గురుతరము - గురుతమము}; శక్తిన్ = బలమును; యుక్తుడవు = కలవాడవు; ఔట = అగుట; ఎఱుగమే = ఎరుగమా, ఎరుగుదుము; తామసంబునన్ = కోపముచేత, తమోగుణముతో; ఎగ్గు = చెరుపు, లయము; తలచుచుండన్ = పొందించుచుండగా; ఒక = ఒకేరకమైన; భంగిన్ = విధముగా; ఉండకుంటన్ = ఉండకపోవుటను; చింతింపమే = తెలియమా, తెలియును; మాయావి = మాయలుచేయువాడవు; ఐ = అయ్యి; మాఱుమలయుచుండన్ = గర్వముతో మెలగుటను; ఏమి = ఎట్టి; జాడ = నడవడికగలవాడవు; ఏపాటిగలవాడవు = ఎంతశక్తిమంతుడవు; ఏ = ఎలాంటి , ఏ.
రాజసంబునన్ = రాచఠీవితో,రజోగుణముతో; నీవున్ = నీవు; రంజిల్లుటన్ = ప్రకాశించుటను; ఎఱుగమే = ఎరుగమా, ఎరుగుదుము; చెలరేగి = విజృంభించి; వింతలు = విచిత్రమైనపనులు,సృష్ఠి; చేయుచుండన్ = చేస్తుండగా; సత్త్వసంపద = బలము, సత్త్వగుణము; కల్గి = కలిగుండి; జరుగుట = మెలగుట, స్థితినుంచుట; తలపమె = తెలియమా, తెలియును; సిరి = సంపదలు; కల్గి = ఉండి; అన్యులన్ = సాత్వికులు కానివారిని; చెనకుచుండన్ = కలవరపెట్టుచుండగా; గురుతర = అత్యధికమైన {గురు - గురుతరము - గురుతమము}; శక్తిన్ = బలమును; యుక్తుడవు = కలవాడవు; ఔట = అగుట; ఎఱుగమే = ఎరుగమా, ఎరుగుదుము; తామసంబునన్ = కోపముచేత, తమోగుణముతో; ఎగ్గు = చెరుపు, లయము; తలచుచుండన్ = పొందించుచుండగా; ఒక = ఒకేరకమైన; భంగిన్ = విధముగా; ఉండకుంటన్ = ఉండకపోవుటను; చింతింపమే = తెలియమా, తెలియును; మాయావి = మాయలుచేయువాడవు; ఐ = అయ్యి; మాఱుమలయుచుండన్ = గర్వముతో మెలగుటను; ఏమి = ఎట్టి; జాడ = నడవడికగలవాడవు; ఏపాటిగలవాడవు = ఎంతశక్తిమంతుడవు; ఏ = ఎలాంటి , ఏ.
గుణంబులు = మంచిగుణములు, త్రిగుణములు; ఎఱుగవు = నీయందులేవు; ఎల్ల = అన్ని; ఎడలన్ = చోట్లయందు; ఒదిగి = అణిగి, ఇరుక్కొని; ఉండనేరవు = ఉండలేవు; ఓ = ఒక; అంత = కొంచమైన; ప్రొద్దును = సమయముకూడ; పటములు = వస్త్రములు; ఈగదా = ఇమ్ము; అయ్య = నాయనా; పద్మనయన = పద్మాక్ష, కృష్ణా.

భావము:

తామరరేకుల వంటి కన్నుల కల ఓ కృష్ణా! నీవు విజృంభించి విచిత్రమైన కార్యాలు చేస్తూ ఉంటావు. అందుకే నీవు రజోగుణంతో ఒప్పినవాడవని మాకు తెలియదా? సిరి ఉండి కూడా పరులను ఎదిరిస్తూ ఉంటావు. అందుకే నీవు సత్త్వగుణ సంపన్నుడవని మేము ఊహించలేమా? తమోగుణంతో నీవు దుర్మార్గులకు ఎగ్గులు తలపెడుతూ ఉంటావు అందుకే మిక్కిలి గొప్పశక్తితో కూడిన వాడవని మేమనుకోవడం లేదా? మాయతో కూడినవాడవై తిరుగుతూ ఉంటావు కనుకనే ఒకే తీరుగా ఉండేవాడివి కావని మేము భావించడం లేదా? కృష్ణా! నీ జాడ లేమి టయ్యా? నీవు ఎంతటి వాడవు? నీవు గుణమెరుగని వాడివి; ఎప్పుడూ ఒకే చోట కుదురుగా ఉండవు. మా వస్త్రాలు మాకు ఇచ్చెయ్య వయ్యా!