దశమ స్కంధము - పూర్వ : హేమంతఋతు వర్ణనము
- ఉపకరణాలు:
ఉత్తరపుగాలి విసరె వి
యత్తలమునఁ దుహినకిరణుఁ డహితుం డయ్యెం
బొత్తు జరిగె మిథునములకు
నెత్తమ్ములు దఱిగె హిమము నెలకొనియె నృపా!
టీకా:
ఉత్తరపు = ఉత్తరదిక్కునుండి వచ్చెడి; గాలి = గాలి; విసరెన్ = వీచెను; వియత్తలమునన్ = ఆకాశము నందు; తుహినకిరణుండు = చంద్రుడు {తుహిన కిరణుడు - తుహిన (మంచువలె చల్లని) కిరణములు కలవాడు, చంద్రుడు}; అహితుడు = అయిష్టుడు; అయ్యెన్ = అయ్యెను; పొత్తు = కలియుట; జరిగెన్ = జరిగినది; మిథునముల = దంపతుల; కున్ = కు; నెఱి = వికసించిన; తమ్ములు = కమలములు; తఱిగెన్ = తగ్గెను; హిమము = మంచు; నెలకొనియె = వ్యాపించెను; నృపా = రాజా.
భావము:
రాజా పరీక్షిత్తూ! హేమంతం రాకతో ఉత్తరపు గాలులు వీచాయి. ఆకాశంలో ఉండి చలివెలుగు ఇచ్చే చంద్రుడు విరహాలకు సహింపరాని వాడయ్యాడు. దంపతులకు పొత్తు కుదిరింది. అంతటా మంచు అలుముకుంది. తామరలకు శోభ తరిగిపోయింది.