దశమ స్కంధము - పూర్వ : గోపికలు విలపించుట
- ఉపకరణాలు:
అని యొండొరులం బట్టుకొని విలపించుచుఁ “గృష్ణునితోడన మడుఁగుఁ జొత్తము చత్త” మనుచుఁ గృష్ణవిరహ వేదనానల భార తప్తులై మడుఁగు చొరఁబాఱుచున్న వారలం గనుంగొని భగవంతుండైన బలభధ్రుండు “మీరు మీఁ దెఱుఁగరు; ధైర్యంబు విడుచుట కార్యంబు గాదు సహించి చూడుం” డనుచు వారిని వారించె.
టీకా:
అని = అని; ఒండొరులన్ = ఒకరినొకరు; పట్టుకొని = పట్టుకొని; విలపించుచున్ = దుఃఖించుచు; కృష్ణుని = కృష్ణుని; తోడన = తోబాటే; మడుగున్ = మడుగు నందు; చొత్తము = పడెదము; చత్తము = చనిపోయెదము; అనుచున్ = అనుచు; కృష్ణ = కృష్ణుని; విరహ = ఎడబాటువలని; వేదన = బాధ అనెడి; అనల = అగ్నిచే; భార = బరువెక్కిన మనసులతో; తప్తులు = తపించెడివారు; ఐ = అయ్యి; మడుగున్ = మడుగు నందు; చొరన్ = పడుటకు; పాఱుచున్న = పరుగెడుతున్న; వారలన్ = వారిని; కనుంగొని = చూసి; భగవంతుండు = భగవత్స్వరూపుడు; ఐన = అయినట్టి; బలభద్రుండు = బలరాముడు; మీరు = మీరు; మీదన్ = భవిష్యత్తులో జరుగ నున్నది; ఎఱుగరు = తెలియరు; ధైర్యంబున్ = స్థైర్యమును; విడుచుట = వదలుట; కార్యంబు = తగినపని; కాదు = కాదు; సహించి = ఓర్పువహించి; చూడుండు = జరుగబోవునది చూడండి; అనుచున్ = అనుచు; వారిని = గోపజనులను; వారించెన్ = ఆపెను.
భావము:
ఇలా విలపిస్తు ఒకళ్ళనొకళ్ళు పట్టుకొని ఏడుస్తున్నారు; “కృష్ణుడితోపాటు మనం కూడ ఈ మడుగులో పడి చచ్చిపోదాం” అంటు కృష్ణ విరహాగ్ని భరించలేక తపించిపోతూ మడుగులో పడబోతున్నారు; వారిని చూసి మహిమాన్వితు డైన బలరాముడు “మీరు ముందు జరగబోయేది తెలుసుకోలేకుండా ఉన్నారు; ధైర్యం వదలి పెట్టడం సరైన పని కాదు; ఓర్పుపట్టి ఏం జరుగు తుందో చూస్తు ఉండండి;” అని చెప్పి వారిని ఆపాడు.