పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : యోగమాయ నాఙ్ఞాపించుట

  •  
  •  
  •  

10.1-61-వ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మఱియు నిన్ను మానవులు దుర్గ భద్రకాళి విజయ వైష్ణవి కుముద చండిక కృష్ణ మాధవి కన్యక మాయ నారాయణి యీశాన శారద యంబిక యను పదునాలుగు నామంబులం గొనియాడుదు రయ్యై స్థానంబుల యం”దని యెఱింగించి సర్వేశ్వరుండగు హరి పొమ్మని యానతిచ్చిన మహాప్రసాదం బని యయ్యోగనిద్ర యియ్యకొని మ్రొక్కి చయ్యన ని య్యిల కయ్యెడ బాసి వచ్చి.
^ మాయాదేవి 14 పేర్లు

టీకా:

మఱియున్ = ఇంకను; నిన్ను = నిన్ను; మానవులు = నరులు; దుర్గ = దుర్గాదేవి {దుర్గ - కాశీక్షేత్రమున దుర్గ (వనాది దుర్గమ స్థావరములు కలది, ఎరుగుటకు చాలా కష్టమై నామె)}; భద్రకాళి = భద్రకాళి {భద్రకాళి - భద్రేశ్వర క్షేత్రమున భద్రకాళి (నిత్యమంగళ స్వరూపము నీలవర్ణము కలామె)}; విజయ = విజయ {విజయ - వరాహశైల క్షేత్రమున విజయ (చండ మండ భండాసురులను గెల్చినామె)}; వైష్ణవి = వైష్ణవీదేవి {వైష్ణవి - మాతృకాక్షేత్రమున వైష్ణవి (సర్వ లోకములకు వెలుపల లోపల ఉండెడియామె)}; కుముద = కుముద {కుముద - మానసక్షేత్రమున కుముద (భూమికి సంతోషమును కలుగజేయునామె, భూలోకులకు ఆనందము కలిగించెడియామె, రాక్షసులను నవ్వుచునే (వంచనతో కూడిన) చంపెడి యామె)}; చండిక = చండికాదేవి {చండిక - అమరకుండకక్షేత్రమున చండిక (కోపము గలామె, చండాసురుని చంపినామె)}; కృష్ణ = కృష్ణ {కృష్ణ - హస్తినాపురక్షేత్రమున కృష్ణ (సృష్టి స్థితి సంహారము తిరోధానము అనుగ్రహము అనెడి పంచ (5) కృత్యములు చేసెడి యామె, మహామునుల మనసులను ఆకర్షించెడి యామె)}; మాధవి = మాధవి {మాధవి - శ్రీశైలక్షేత్రమున మాధవి (మధ్నాతీతి మాధవి, శత్రువులైన రాక్షసులను శిక్షించునామె)}; కన్యక = కన్యక {కన్యక - కన్యాకుబ్జక్షేత్రమున కన్యక (సకల జనులచేత కోరబడెడియామె)}; మాయ = మాయ {మాయ - మాయానగరక్షేత్రమున మాయ (లక్ష్మీదేవిచే కొలువబడెడి యామె, అఙ్ఞానులకు కనబడని యామె)}; నారాయణి = నారాయణి {నారాయణి - సుపార్శ్వక్షేత్రమున నారాయణి (సర్వులందు విఙ్ఞానరూపమున ఉండునామె)}; ఈశాన = ఈశాన {ఈశాన - రుద్రకోటిక్షేత్రమున ఈశాన (ఐశ్వర్యములు కలామె)}; శారద = శారద {శారద - బ్రహ్మక్షేత్రమున శారద (నలుపు (తమోగుణము) తెలుపు (సత్త్వగుణము) ఎరుపు (రజోగుణము) లను శారను కలిగించునామె)}; అంబిక = అంబిక {అంబిక - సిద్ధవనక్షేత్రమున అంబిక (సర్వ మాతృ రూపిణి)}; అను = అనెడి; పదునాలుగు = పద్నాలుగు (14); నామంబులన్ = పేర్లతో; కొనియాడుదరు = కీర్తింతురు; అయ్యై = ఆయా; స్థానంబులన్ = క్షేత్రము; అందున్ = అందు; అని = అని; ఎఱింగించి = తెలిపి; సర్వేశ్వరుండు = జగదీశ్వరుడు; అగు = ఐన; హరి = విష్ణుమూర్తి; పొమ్ము = వెళ్ళు; అని = అని; ఆనతిచ్చినన్ = చెప్పగా; మహాప్రసాదంబు = మహాప్రసాదము; అని = అని; ఆ = ఆ; యోగనిద్ర = యోగమాయ; ఇయ్యకొని = అంగీకరించి; మ్రొక్కి = నమస్కరించి; చయ్యన = శ్రీఘ్రముగ; ఈ = ఈ; ఇలకున్ = భూలోకమునకు; ఆ = ఆ; ఎడన్ = విష్ణులోకమును; పాసి = వదలి; వచ్చి = వచ్చి.

భావము:

దేశంలో వివిధ ప్రాంతలలో ఉన్న మానవులు నిన్ను దుర్గ, భద్రకాళి, విజయ, వైష్ణవి, కుముద, చండిక, కృష్ణ, మాధవి, కన్యక, మాయ, నారాయణి, ఈశాన, శారద, అంబిక అనే పద్నాలుగు పేర్లతో సేవిస్తారు. ఇక వెళ్ళిరా” అని సర్వేశ్వరుడైన హరి ఆజ్ఞాపించాడు. ఆ యోగ నిద్రాదేవి “మహప్రసాద” మని అంగీకరించి నమస్కారం చేసి సూటిగా భూలోకానికి వచ్చింది.