పోతన తెలుగు భాగవతము

10.1-59-సీ.

గోపికా జనములు గోపాలకులు నున్న-
  పసులమందకుఁ బొమ్ము భద్ర! నీవు
వసుదేవుభార్యలు వరుసఁ గంసుని చేత-
  నాఁకల బడియుండ నందుఁ జొరక
తలఁగి రోహిణి యను తరళాక్షి నంద గో-
  కుల మందు నున్నది గుణగణాఢ్య
దేవకికడుపున దీపించు శేషాఖ్య-
  మైన నా తేజ మీ వమరఁ బుచ్చి

10.1-59.1-ఆ.

నేర్పు మెఱసి రోహిణీదేవి కడుపునఁ
జొనుపు దేవకికిని సుతుఁడ నగుదు
నంశభాగయుతుఁడనై యశోదకు నందు
పొలఁతి కంత మీద బుట్టె దీవు.
వసుదేవుని వంశము వృక్షము
వసుదేవుని భార్యలు

టీకా:

గోపికా = గోపికాస్త్రీలైన; జనములు = వారు; గోపాలకులున్ = గోపాలురు {గోపాలకులు - గోవులను పాలించెడివారు, యాదవులు}; ఉన్న = ఉన్నట్టి; పసుల = పశువల; మంద = గుంపులన్న వ్రేపల్లె; కున్ = కు; పొమ్ము = వెళ్ళు; భద్ర = నిత్యమంగలస్వరూపి; నీవున్ = నీవు; వసుదేవు = వసుదేవుని యొక్క {వసుదేవునిభార్యలు - 1ధృతదేవ 2ఉపదేవ 3దేవరక్షిత 4శ్రీదేవి 5శాంతిదేవి 6సహదేవి 7దేవకీదేవి}; భార్యలున్ = భార్యలు; వరుసన్ = వరసపెట్టి; కంసుని = కంసుని; చేతన్ = వలన; ఆకలన్ = చెఱ యందు; పడియుండన్ = బంధీలైపడి యుండగా; అందున్ = వారిలో; చొరక = చేరకుండగ; తలగి = తప్పుకొని; రోహిణి = రోహిణి; అను = అనెడి; తరళాక్షి = సౌందర్యవతి {తరళాక్షి - చలించుచున్నకన్నులు గలామె, స్త్రీ}; నంద = నందుని యొక్క; గోకులము = వ్రేపల్లె {గోకులము - గోపాలుర ఆవాసము, వ్రేపల్లె}; అందున్ = లో; ఉన్నది = ఉంది; గుణ = సుగుణములచే; గణా = లెక్కించదగిన; ఆఢ్య = ఉత్తమురాల; దేవకి = దేవకీదేవి; కడుపునన్ = గర్భమునందు; దీపించు = ప్రకాశించెడి; శేష = శేషుడు అనెడి; ఆఖ్యము = పేరుగలది; ఐన = అయినట్టి; నా = నా యొక్క; తేజమున్ = కళను; ఈవ = నీవు; అమరన్ = చక్కగ; పుచ్చి = వెలుదీసి.
నేర్పు = సామర్థ్యము; మెఱసి = అతిశయించగా; రోహిణీ = రోహిణి యనెడి; దేవి = ఉత్తమురాలి; కడుపునన్ = గర్భమునందు; చొనుపు = ప్రవేశపెట్టుము; దేవకి = దేవకీదేవి; కిని = కి; సుతుడను = పుత్రుడను; అగుదున్ = ఐ పుట్టెదను; అంశ = కళల యందు; భాగము = భాగములతో; యుతుడన్ = కూడినవాడను; ఐ = అయ్యి; యశోద = యశోదాదేవి; కున్ = కి; నందు = నందుని యొక్క; పొలతి = భార్య; అంతమీద = అటుపిమ్మట; పుట్టెదవు = జన్మించెదవు; ఈవు = నీవు.

భావము:

“భద్రా! మాయాదేవీ! నీవు గోపాలకులు గోపికలు ఉన్న వ్రేపల్లెకు వెళ్ళు. వసుదేవుని భార్యలు అందరూ కంసునిచేత బంధీలు అయి జైలులో ఉన్నారు. కానీ, రోహిణి మాత్రం నందుని గోకులంలో తలదాచుకుంది. ఆమె చక్కని గుణగుణాలు కలది. దేవకి కడుపులో ఉన్న శేషుడు అనే తేజస్సును నీవు బయటికి తీసి నేర్పుగా రోహిణి గర్భాన ప్రవేశపెట్టు. నేను నా అంశతో దేవకికి జన్మిస్తాను. ఆతరువాత నీవు నందుని ఇంట యశోదాదేవికి బిడ్డగా పుట్టగలవు.