పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : సురలు పూలు గురియించుట

  •  
  •  
  •  

10.1-488.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యోగ దృష్టిఁజూచి యొక్కింత భావించి
వినుము రాజవర్య! వినయధుర్య!
రమగుహ్య మనుచుఁ లుకుదు రార్యులు
శిష్యజనుల కీవు జేయు తలఁపు.

టీకా:

అయిదేండ్లు = అయిదేళ్ళవరకు; కౌమారము = కౌమారావస్థ {అవస్థాష్టకము - 1కౌమారము (5సం. వరకు) 2పౌగండము (10సం.) 3కైశోఱము (15సం.) 4బాల్యము (16సం.) 6తారుణ్యము (25సం.) యౌవనము (50సం.) 7వృద్దత్వము (70సం.) 8వర్షీయస్త్వము (90సం.వరకు)}; అటమీద = ఆ పైన; అయిదు = అయిదు (5); ఏండ్లు = ఏళ్ళువరకు; పౌగండము = పౌగండావస్థ; అనియెడి = అనెడి; ప్రాయము = ఈడు, వయస్సు; అందున్ = అలా ఉండగా; అయిదు = ఐదు (5); ఏండ్లవాడు = ఏళ్ళవయసువాడు; ఐన = అయినట్టి; అబ్జాక్షు = కృష్ణుని; చరితంబున్ = వర్తనను; పౌగండము = పౌగండము; అని = అని; గోప = యాదవుల; బాలురు = పిల్లలు; ఎల్లన్ = అందరు; తలతురు = భావించెదరు; అంటివి = అన్నావు; ఎట్లు = ఎలా; తలతురు = అనుకొనెదరు; వారలు = వారు; నిరుడు = గడచిన సంవత్సరమున; చేసిన = చేసినట్టి; పనిన్ = పనిని; నేటిది = ఇప్పటిది; అనగన్ = అనుట; వచ్చునే = సరియేనా, కాదు; ఇది = దీనిని; నా = నా; కున్ = కు; వరుసతోన్ = క్రమముగా; ఎఱిగింపుము = తెలుపుము; అనువుడు = అడుగగా; యతి = యోగులలో; చంద్రుడు = ఉత్తముడు; ఐన = అయినట్టి; శుకుడు = శుకుడు.
యోగ = ఙ్ఞాన; దృష్టిన్ = దృష్టితో; చూచి = చూసి; ఒక్కింత = కొద్దిసేపు; భావించి = ఆలోచించుకొని; వినుము = వినుము; రాజవర్య = మహారాజ; వినయధుర్య = వినయము ధరించినవాడ; పరమ = అతి; గుహ్యము = రహస్యమైనది; అనుచున్ = అనుచు; పలుకుదురు = చెప్పెదరు; ఆర్యులు = పెద్దలు; శిష్య = శిష్యుల; జనులు = సమూహముల; కిన్ = కు; ఈవు = నీవు; చేయు = వేసెడి; తలపున్ = సందేహముగురించి.

భావము:

“మహర్షీ! మొదటి ఐదేళ్ళ వయస్సును కౌమారము అంటారు. తరువాతి ఐదేండ్లను పౌగండమని అంటారు కదా. ఐదేళ్ళవాడైన కృష్ణుడి కథను పౌగండములో ఆరో ఏట జరిగినకథ అని గోపబాలకులు తలుచుకున్నారని చెప్పావు. అదెలా సంభవము వాళ్ళు అలాఎలా అనుకోగలరు. నిరుడు చేసినపని ఈనాటిది అనుకోవడం ఎవరికైనా ఎలా సాధ్యం. నాకు విపులంగా వివరించు” ఇలా పరీక్షుత్తు అడగగానే శుకయోగీ యోగదృష్టితో చూసి కొంచెంసేపు ఆలోచించాడు. “మహారాజా! నీవు వినయంగా వేసిన ఈ ప్రశ్నలు ముందు ముందు రాబోయే శిష్యులు అందరికి ఎంతో మేలు చేకూరుస్తాయి. నీ ఆలోచన పరమ రహస్యమైంది అని పెద్దలు భావిస్తారు.