పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : నంద యశోదల పూర్వజన్మ

  •  
  •  
  •  

10.1-353-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

"వనీశ! విను ద్రోణుఁ నువాఁడు వసువుల-
యందు ముఖ్యుఁడు; ధర తని భార్య;
వారి నిద్దఱ బ్రహ్మ సుధపై జన్మించు-
డంచుఁ బంపిన వార తనిఁ జూచి
"విశ్వేశ్వరుండైన విష్ణుసేవారతి-
మా కిచ్చితేనిని హి జనింతు"
నవుడు "నట్ల కా"నియె వేల్పులపెద్ద-
యా ద్రోణుఁ డీ నందుఁడై జనించె

10.1-353.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ర యశోద యయ్యె; నుజేంద్రవైరియుఁ
మలగర్భుమాట గారవించి
ల్లిదండ్రు లనుచుఁ గ వారి మన్నించె;
ధిక భక్తితోడ లరి రిట్లు.

టీకా:

అవనీశ = రాజా {అవనీశుడు - అవని (భూమి)కి ప్రభువు, రాజు}; విను = వినుము; ద్రోణుడు = ద్రోణుడు; అనువాడు = అనెడివాడు; వసువుల = వసువులు; అందున్ = లో; ముఖ్యుడు = ముఖ్యమైనవాడు; ధర = ధర అనెడి యామె; అతని = అతని యొక్క; భార్య = భార్య; వారిన్ = వారిని; ఇద్దఱన్ = ఇద్దరిని; బ్రహ్మ = బ్రహ్మదేవుడు; వసుధ = నేల; పైన్ = మీద; జన్మించుడు = పుట్టండి; అంచున్ = అనుచు; పంపినన్ = పంపించగా; వారలు = వారు; అతనిన్ = అతనిని; చూచి = ఉద్దేశించి; విశ్వేశ్వరుండు = లోకము లన్నిటికి ప్రభువు; ఐన = అయిన; విష్ణు = నారాయణుని; సేవా = కొలుచుట యందలి; రతిన్ = ఆసక్తి; మా = మా; కున్ = కు; ఇచ్చి = ప్రసాదించితివి; ఏనిని = ఐనచో; మహిన్ = భూలోకమున; జనింతుము = పుట్టెదము; అనవుడు = అనగా; అట్ల = అట్లనే; కాక = అగుగాక; అనియె = పలికెను; వేల్పులపెద్ద = బ్రహ్మదేవుడు {వేల్పులపెద్ద - దేవతలందరి లోను అధికుడు , బ్రహ్మ}; ఆ = ఆ ప్రసిద్ధుడైన; ద్రోణుడి = ద్రోణుడే; ఈ = ఈ; నందుడు = నందుడు; ఐ = అయ్యి; జనించెన్ = పుట్టెను.
ధర = ధర; యశోద = యశోదగా; అయ్యెన్ = పుట్టెను; దనుజేంద్రవైరియున్ = శ్రీహరి {దనుజేంద్రవైరి- రాక్షసులకు శత్రువు, విష్ణువు}; కమలగర్భు = బ్రహ్మదేవుని; మాటన్ = పలుకును; గారవించి = మన్నించి; తల్లిదండ్రులు = తల్లిదండ్రులు; అనుచున్ = అనుచు; తగన్ = చక్కగా; వారి = వారిని; మన్నించెన్ = గౌరవించెను; అధిక = గాఢమైన; భక్తి = భక్తి; తోడన్ = తోటి; అలరిరి = ఒప్పిరి; ఇట్లు = ఈ విధముగ.

భావము:

"ఓ పరీక్షిత్తు మహారాజా! చెప్తాను విను! వసువులు అనే దేవతలలో "ద్రోణుడు" అనేవాడు ముఖ్యుడు; అతని భార్య "ధర"; బ్రహ్మదేవుడు వారిద్దరినీ భూలోకంలో జన్మించమని ఆదేశించాడు; "విశ్వేశ్వరుడైన విష్ణుమూర్తిని సేవించే భాగ్యం ప్రసాదించినట్లు అయితే అలాగే భూమిపై జన్మిస్తాము" అన్నారు ఆ దంపతులు; బ్రహ్మదేవుడు "అలాగే" అని అనుగ్రహించాడు; ఆ ద్రోణుడు అనే వసువే ఈ నందుడుగా జన్మించాడు, ధరాదేవి అనే వసువే యశోద; శ్రీమన్నారాయణుడు కూడా బ్రహ్మదేవుని మాట మన్నించి ఆ దంపతులను తల్లిదండ్రులుగా అంగీకరించాడు; ఎంతో భక్తితో, సంతోషంతో గౌరవించాడు;