పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : వసుదేవ దేవకీల ప్రయాణం

  •  
  •  
  •  

10.1-20.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శంఖ పటహములును డిగొని మ్రోయంగఁ
గూఁతుతోఁడి వేడ్క కొనలుసాఁగ,
దేవకుండు సుతకు దేవకీదేవికి
రణ మీఁ దలంచి, యాదరించి.

టీకా:

ఆ = ఆ; శూరసేనున్ = శూరసేనమహారాజు; కున్ = కు; ఆత్మజుండు = పుత్రుడు; అగు = ఐన; వసుదేవుడు = వసుదేవుడు; ఆ = ఆ; పురిన్ = నగరమునందు; ఒక్క = ఒకానొక; దినమున్ = శుభదినము; అందున్ = నాడు; దేవకిన్ = దేవకీదేవిని; పెండ్లి = వివాహముచేసుకొన్నవాడు; ఐ = అయ్యి; దేవకియునున్ = దేవకీదేవి; తానున్ = అతను; కడు = మిక్కిలి; వేడ్కన్ = ఉల్లాసముతో; రథము = రథమును; ఎక్కి = అధిరోహించి; కదలు = బయలుదేరెడి; వేళన్ = సమయమునందు; ఉగ్రసేనుని = ఉగ్రసేనమహారాజు యొక్క; పుత్రుడు = కుమారుడు; ఉల్లాసి = ఉత్సాహముగలవాడు; కంసుండు = కంసుడు; చెల్లెలు = చెల్లెలు; మఱదియునున్ = చెల్లెలు భర్త; ఉల్లసిల్లన్ = సంతోషించునట్లుగ; హరులన్ = గుఱ్ఱముల; పగ్గములన్ = పగ్గములను {పగ్గములు - గుఱ్ఱము మున్నగువాని కళ్ళెమునకు తగిలించెడి తోలుటకైన తాళ్ళు}; చేనంది = చేపట్టి; రొప్పదొడంగెన్ = తోలసాగెను; ముందటన్ = ముందుభాగమునందు; భేరులున్ = పెద్దనగారాలు; మురజములును = మద్దెలలు.
శంఖ = శంఖములు; పటహములును = తప్పెటలు; జడిగొని = ఎడతెగకుండా; మ్రోయంగన్ = మోగుచుండగా; కూతు = పుత్రిక; తోడి = ఎడలి; వేడ్కన్ = వేడుకలు; కొనలుసాగన్ = చిగురించగా; దేవకుండు = దేవకుడు; సుత = పుత్రిక; కున్ = కు; దేవకీదేవి = దేవకీదేవి; కిన్ = కి; అరణమున్ = వివాహకాలమున ఇచ్చు కానుకలు; ఈన్ = ఇద్దామని; తలంచి = భావించి; ఆదరించి = ఆదరముచేసి.

భావము:

శూరసేనుడి కుమారుడైన వసుదేవుడు దేవకీదేవిని పెండ్లి చేసుకుని ఒకనాడు తన భార్యతో కలిసి రథం ఎక్కి బయలుదేరాడు. ఉగ్రసేనుని కుమారుడైన కంసుడు చెల్లెలు మీద ప్రేమతో తానే స్వయంగా గుఱ్ఱాల పగ్గాలుపట్టి రథం తోలసాగాడు. అది చూసి దేవకీవసుదేవులు చాలా సంతోషించారు. రథం ముందు భేరీలూ మృదంగాలు శంఖాలు డప్పులు రాజలాంఛనాలుగా మ్రోగుతూ ఉన్నాయి. దేవకికి తండ్రి అయిన దేవకుడు కుమార్తెపై ప్రేమతో ఆమెకు అరణం ఇవ్వాలని అనుకొని. . . .