పోతన తెలుగు భాగవతము

10.1-160-క.

పగతురఁ జెఱిచితి ననియును,
బగతురచేఁ జెడితి ననియు, బాలుఁడు తలఁచున్;
బగ చెలుములు లే వాత్మకుఁ
బగచెలుముల కీలు కర్మబంధము సుండీ!"

టీకా:

పగతురన్ = శత్రువులను; చెరచితిన్ = వధించితిని; అనియునున్ = అని; పగతుర = వైరుల; చేన్ = వలన; చెడితిని = పాడైపోతిని; అనియున్ = అని; బాలుడు = తెలివితక్కువవాడు; తలచున్ = భావించును; పగ = శత్రుత్వము; చెలుములు = స్నేహములు; లేవు = ఉండవు; ఆత్మ = ఆత్మ; కున్ = కి {బగచెలుములకీలు కర్మబంధము సుండీ.}; పగ = శత్రుత్వము; చెలుముల = మిత్రత్వముల; కీలు = మర్మము, సంబంధము; కర్మ = చేసికొన్న కర్మలకు; బంధము = సంబంధించినవి; సుండీ = సుమా.

భావము:

తాను శత్రువులను బాధించానని. తన్ను శత్రువులు బాధించారని అమాయకుడు మాత్రమే అనుకుంటాడు. సత్యం తెలుసుకొని ఆలోచిస్తే, ఆత్మకు స్నేహ విరోధాలు అంటూ లేవు. ఆ శత్రుత్వ మిత్రత్వాల మధ్య సంబంధం కేవలం తమ కర్మల బంధం మాత్రమే సుమా.”