పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : జరాసంధుని సంవాదము

  •  
  •  
  •  

10.1-1547.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ల్ల వ్రేపల్లెగాదు ఘోరావనీశ
కరసంఘాత సంపూర్ణ గధరాజ
వాహినీసాగరం బిది నజనేత్ర!
నెఱసి నిను దీవి కైవడి నేడు ముంచు."

టీకా:

గోపికా = గొల్లస్త్రీల; వల్లకీ = వీణల యొక్క; ఘోషణంబులు = ధ్వనులు; కావు = కావు; శింజనీ = అల్లెతాళ్ళ; రవములు = ధ్వనులు (టంకారములు); చెవుడు = చెవులు వినబడకుండ; పఱచున్ = చేయును; వల్లవీ = గోపికల; కర = చేతులనుండి; ముక్త = జల్లబడిన; వారి = నీటి; ధారలు = జల్లులు; కావు = కావు; శర = బాణముల; వృష్టి = వాన; ధారలు = ధారలు; చక్కు = ఛిన్నభిన్నము; చేయున్ = చేయును; ఘోషా = వ్రేపల్లె; అంగనా = స్త్రీల; అపాంగ = కడకంటి; కుటిల = వంకరల; ఆహతులున్ = దెబ్బలు; కావు = కావు; నిశిత = వాడియైన; అసి = కత్తుల; నిహతులు = గట్టిదెబ్బలు; నిగ్రహించున్ = చంపును; ఆభీర = గొల్ల; కామినీ = భామల; హస్త = చేతులు అనెడి; అబ్జములు = పద్మములు; కావు = కావు; ముష్టి = పిడికిలి; ఘాతంబులు = పోట్లు; మురువు = గర్వమును; అడంచున్ = అణచివేయును; అల్ల = ఆ యొక్క.
వ్రేపల్లె = గొల్లపల్లె; కాదు = కాదు; ఘోర = భయంకరమైన; అవనీశ = రాజులు అనెడు; మకర = మొసళ్ళ; సంఘాత = సమూహములతో; సంపూర్ణ = నిండిన; మగధ = మగధ దేశపు; రాజు = రాజు యొక్క; వాహినీ = సేనలు అనెడి {వాహిని - 81 ఏనుగులు 81రథములు 243 గుఱ్ఱములు 405 కాల్బంట్లు కల సేనాసమూహము}; సాగరంబు = సముద్రము; ఇది = ఇది; వనజనేత్ర = పద్మాక్షా, కృష్ణా; నెఱసి = వ్యాపించి; నినున్ = నిన్ను; దీవి = ద్వీపమును; కైవడిన్ = వలె; నేడు = ఇవాళ; ముంచు = ముంచివేయును.

భావము:

ఇవి గొల్లపడచుల వీణావాదనలు కాదు, అల్లెత్రాటి మ్రోతలు నీ చెవులు చిల్లులుపడతాయి సుమా; ఇవి గొల్ల తరుణులు చేతులతో చల్లే నీటి జల్లులు కావు, బాణాలనే వర్షధారలు నీ శరీరాన్ని తుండతుండములు చేసేస్తాయి; ఇవి గోపికల క్రీగంటి చూపులు కావు, వాడికత్తుల వేటులు నిన్ను నిగ్రహిస్తాయి; ఇవి వ్రజా కాంతల తామరల వంటి చేతులు కావు, పిడికిటి పోటులు నీ పోడిమిని పోకారుస్తాయి; ఇది వ్రేపల్లె కాదు, ఉగ్రులైన రాజులనే మొసళ్ళ మొత్తంతో నిండిన జరాసంధుడి సైన్య సముద్రం; ఈ మహాసముద్రం పెల్లుబికి దీవిని ముంచినట్లు ఇవాళ నిన్ను ముంచివేస్తుంది.”