పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : ఉద్ధవునికడ గోపికలు వగచుట

  •  
  •  
  •  

10.1-1482.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రాణములుపోవ మఱి వచ్చి ప్రాణవిభుఁడు
ప్రాణిరక్షకుఁ డగు తన్నుఁ బ్రాణులెల్లఁ
జేరి దూఱంగ మఱి యేమి సేయువాఁడు
వేగ విన్నప మొనరింపవే మహాత్మ!

టీకా:

తనున్ = అతనిని; పాసి = విడిచి; ఒక్కింత = కొద్దిగానైన; తడవు = ఆలస్యము; ఐనన్ = అయినను; ఇట = ఇక; మీద = పిమ్మట; నేల = భూమి; పైన్ = మీద; మేనులు = దేహములు; నిలువవు = ఉండవు; అనుము = అని చెప్పుము; నేల = భూమి; పైన్ = మీద; మేనులు = దేహములు; నిలువక = ఉండకపోయిన; అటమున్నన్ = దానికిముందే; ధైర్యంబులు = స్థైర్యములు, తాలిమి; ఒక్కటన్ = మొత్తముగా; తలగున్ = తొలగిపోవును; అనుము = అని చెప్పుము; ధైర్యంబులు = తాలుములు; ఒక్కటన్ = మొత్తంఅంతా; తలగినన్ = తొలగిపోయిన; పిమ్మటన్ = తరువాత; చిత్తంబులు = మనసులు; ఇక్కడన్ = ఇచ్చట; చిక్కవు = నిలబడవు; అనుము = అని చెప్పుము; చిత్తంబులు = మనసులు; ఇక్కడన్ = ఇచ్చట; చిక్కక = నిలబడని దశ; వచ్చినన్ = రాగ; ప్రాణంబులు = ప్రాణములు; ఉండక = దేహముననుండకుండ; పాయును = తొలగును; అనుము = అని చెప్పుము.
ప్రాణములు = ప్రాణములు; పోవన్ = పోయినచో; మఱి = ఇక; వచ్చి = ఇక్కడకు వచ్చి; ప్రాణవిభుడు = మనోనాయకుడు,కృష్ణుడు; ప్రాణి = ఎల్ల ప్రాణులను; రక్షకుడు = రక్షించెడివాడు; అగు = ఐన; తన్ను = అతనిని; ప్రాణులు = జీవులు; ఎల్లన్ = అందరు; చేరి = కూడి; దూఱంగన్ = దూషించుచుండగా; మఱి = పిమ్మట; ఏమి = ఏమిటి; చేయువాడు = చేయగలడు; వేగన్ = శీఘ్రమే; విన్నపము = మనవి; ఒనరింపవే = చేయుము; మహాత్మా = గొప్పవాడా.

భావము:

ఓ ఉద్ధవా! మహానుభావా! మా మాటలుగా ప్రాణేశ్వరుడికి ఇలా విన్నవించు “తనను విడచి ఇక మీద కొంచం సేపైన మా దేహములు భూమ్మీద ఉండ వని చెప్పుము. నేలపై మా శరీరములు నిలువకుండపోవుటకు మునుపే ఒక్కసారిగా మా మనోధైర్యములు తొలగిపోతా యని చెప్పుము. మా మనోధైర్యాలు ఒక్కసారిగా తొలగిపోయిన పిదప మా మనసులు ఇక్కడ ఉండ వని చెప్పుము. ఇక్క డ మనసులు నిలువక పోగా మా ప్రాణములు ఎగిరిపోవు నని చెప్పుము. మా ప్రాణములు ఎగిరిపోయిన పిమ్మట ప్రాణేశ్వరు డగు తాను వచ్చిననూ జీవరక్షకు డగు తనను జీవులు అందరూ గుమికూడి నిందింపగా ఏమి చేయగలడు? నీ వీ సంగతి వెంటనే అతనికి విజ్ఞప్తి చేయుము.