దశమ స్కంధము - పూర్వ : కంససోదరుల వధ
- ఉపకరణాలు:
న్యగ్రోధుండును గహ్వుఁడున్ మొదలుగా నానాయుధానీక సా
మగ్రిం గంసుని సోదరుల్గవియుఁడున్ మాద్యద్గజేంద్రాభుఁడై
యుగ్రుండై పరిఘాయు ధోల్లసితుఁడై యొండొండఁ జెండాడి కా
లాగ్రక్షోణికిఁ బంచె రాముఁడు గరీయస్థేముఁడై వారలన్.
^ చంద్రవంశం – దేవకుని వంశవృక్షం – కంస సోదరులు.
టీకా:
న్యగ్రోధుండునున్ = న్యగ్రోధుడు {కంసుని సోదరులు - 1న్యగ్రోధుడు 2కహ్వుడు 3సునామకుడు 4శంకుడు 5సుభుడు 6రాష్ట్రపాలుడు 7విసృష్టుడు 8తుష్టిమంతుడు}; కహ్వుడున్ = కహ్వుడు; మొదలుగాన్ = మున్నగువారు; నానా = వివిధములైన; ఆయుధ = ఆయుధముల; అనీక = ఆయుధ; సామగ్రిన్ = పరికరములుతో; కంసుని = కంసుని యొక్క; సోదరులు = తోడబుట్టినవారు; కవియుడున్ = తాకగా; మాద్యత్ = మదించిన; గజ = ఏనుగు; ఇంద్రుడు = శ్రేష్ఠమును; ఆభుడు = పోలినవాడు; ఐ = అయ్యి; ఉగ్రుండు = భయంకరుడు; ఐ = అయ్యి; పరిఘ = ఇనపగుదియ అనెడి; ఆయుధ = ఆయుధముతో; ఉల్లసితుడు = ఉత్సహించినవాడు; ఐ = అయ్యి; ఒండొండె = ఒక్కొక్కడిని; చెండాడి = పడగొట్టి; కాల = యముని; అగ్రక్షోణికిన్ = వాకిలికి; పంచెన్ = పంపించెను; రాముడు = బలరాముడు; గరీయ = అధికమైన; స్థేముడు = బలము కలవాడు; ఐ = అయ్యి; వారలన్ = వారిని.
భావము:
న్యగ్రోధుడు, గహ్వుడూ మొదలైన కంసుడి సోదరులు అనేక రకాల ఆయుధ పరికరాలతో కృష్ణుడి మీద కలియబడ్డారు. అప్పుడు మహాబలుడైన బలభద్రుడు రౌద్రమూర్తి అయి పరిఘ అనే ఆయుధం ధరించి మదించిన ఏనుగు లాగా ఒక్కొక్కరిని చెండాడి యముడి సన్నిధికి పంపాడు.