దశమ స్కంధము - పూర్వ : పౌరకాంతల ముచ్చటలు
- ఉపకరణాలు:
దనరు బృందావనంబునఁ దరులమైనఁ
గృష్ణుఁ డానందమునఁ జేరి క్రీడ సల్పు
నెట్టి నోముల నైన ము న్నిట్టి విధము
లేల కామైతిమో యమ్మ! యింక నెట్లు?
టీకా:
వేణునాళములము = మురళీలము; ఐ = అయ్యి; వెలసిన = పుట్టినను; మాధవుండు = కృష్ణుడు; అధరామృతములున్ = ముద్దులను {అధరామృతములు - పెదవినుండి స్రవించెడి అమృతములు, ముద్దులు, ఉపదేశములు}; ఇచ్చి = ఇచ్చి; ఆదరించున్ = మన్నించును; పింఛ = నెమలిపింఛముల; దామములము = దండలము; ఐ = అయ్యి; పెరిగినన్ = వర్ధిల్లినచో; వెన్నుండు = కృష్ణుడు; మస్తకంబునన్ = తలపైన; తాల్చి = ధరించి; మైత్రి = స్నేహమును; నెఱపున్ = ప్రకటించును; పీతాంబరములము = పట్టువస్త్రములము; ఐ = అయ్యి; బెరిసినన్ = దరిచేరినచో; గోవిందుడు = కృష్ణుడు; అంసభాగములన్ = మూపులపై; పాయక = విడువకుండ; ధరించున్ = ధరించును; వైజయంతికలము = వైజయంతీ మాలికలము; ఐ = అయ్యి; వ్రాలినన్ = అతిశయించినచో; కమలాక్షుడు = పద్మాక్షుడు, కృష్ణుడు; అతి = మిక్కిలి; కుతూహలమునన్ = వేడుకతో; అఱుతన్ = కంఠమునందు; తాల్చున్ = ధరించును; తనరు = అతిశయించెడి.
బృందావనంబునన్ = బృందావనమునందు; తరులము = చెట్లము; ఐనన్ = అయినచో; కృష్ణుడు = కృష్ణుడు; ఆనందమునన్ = ఆనందముతో; చేరి = దగ్గరచేరి; క్రీడన్ = ఆటలాడుటను; సల్పున్ = చేయును; ఎట్టి = ఎటువంటి; నోములన్ = నోములునోచుటచే; ఐనన్ = అయినప్పటికి; మును = మునుపు; ఇట్టి = ఇలాంటి; విధములు = రీతులము; ఏలన్ = ఎందుకు; కామైతిమో = కాకపోతిమో; అమ్మ = తల్లి; ఇంకన్ = ఇక; ఎట్లు = ఏలానో.
భావము:
మనము వేణువలమై ఉండి ఉంటే వేణుమాధవుడు కెమ్మోవిసుధలు ఇచ్చి మన్నించేవాడు; నెమలిఈకల దండలమై ఉండి ఉంటే నల్లనయ్య నెత్తిపై పెట్టుకుని నెయ్యం నెరపేవాడు; పచ్చని పట్టుబట్టలమై ఉండి ఉంటే ఈ వల్లవుడు భుజాలపై విడువక ధరించి ఉండే వాడు. వనమాలికలమై ఉండి ఉంటే వనమాలి కృష్ణుడు మిక్కిలి ఆసక్తితో కంఠాన కైసేసి ఉండేవాడు. అందమైన బృందావనంలో వృక్షాలమై ఉండి ఉంటే కృష్ణుడు ఆనందముతో దరిచేరి క్రీడించేవాడు. ఓ యమ్మా! పూర్వజన్మలలో ఎంతటి కష్టమైన వ్రతాలనైనా ఆచరించి ఈలా కాలేకపోయాము కదా. హు!. . ఇపుడు ఇంకేమి చేయగలం.