పోతన తెలుగు భాగవతము

10.1-1280.1-ఆ.

చక్కనైన చిత్తజన్ముబాణము క్రియఁ
గొమరుమిగిలి పిఱుఁదుఁ గుచయుగంబు
సొంపుఁ జేయఁ దరుణి సుందరమూర్తి యై
కమలనయనుఁ జూచి కాంక్షతోడ.

టీకా:

ఈ = ఈ; విధంబునన్ = విధముగ; కుబ్జ = కుబ్జ; ఇచ్చినన్ = ఇవ్వగా; లేపంబులు = మైపూతలు; అన్నియున్ = అన్నిటిని; తాను = అతను; దేహమునన్ = శరీరముపై; అలదికొని = రాసుకొని; ప్రసన్నతన్ = సంతుష్టి; ఒంది = చెంది; కుబ్జ = కుబ్జ యొక్క; మువ్వంకలన్ = త్రివక్రములుగల {మువ్వంకలు - 1దొడ్డికాళ్ళు 2గూని 3మెడవంకర}; ఒడలు = దేహమును; చక్కగనొత్తి = చక్కబెట్టి; ఉనుప = ఉంచవలెనని; తలచి = భావించి; తత్ = ఆమె; పాదముల = కాళ్ళ; మీదన్ = పైన; తన = అతని యొక్క; పదంబులున్ = కాళ్ళతో; త్రొక్కి = తొక్కిపెట్టి; హస్త = చేతి; అంగుళ = బొటకనవేళ్ళు; ద్వయమున్ = రెంటిని; అబల = స్త్రీ యొక్క; గవుద = చెంపల; క్రిందన్ = కింద; విప్పుగన్ = విరివిగా; ఇడి = ఉంచి; కృష్ణుడు = కృష్ణుడు; మీది = పై; కిన్ = కి; ఎత్తగన్ = లేపగా; వక్రతలు = వంకరులు; ఎల్లన్ = సర్వము; మాని = పోయి.
చక్కని = అందమైనది; ఐన = అయినట్టి; చిత్తజన్ము = మన్మథుని {చిత్తజన్ముడు - మనసున పుట్టువాడు, మన్మథుడు}; బాణము = బాణము; క్రియన్ = వలె; కొమరుమిగిలి = అందగించి; పిఱుదున్ = పిఱ్ఱల; కుచ = స్తనముల; యుగంబున్ = జంటలు; సొంపు = చక్కదనము; చేయన్ = కలిగించగా; తరుణి = స్త్రీ {తరుణి – తరుణ వయస్కురాలు}; సుందర = అందమైన; మూర్తి = స్వరూపస్తురాలు; ఐ = అయ్యి; కమలనయనున్ = పద్మాక్షుని, కృష్ణుని; చూచి = చూసి; కాంక్ష = కోరిక; తోడన్ = తోటి.

భావము:

ఇలా కుబ్జ ఇచ్చిన మైపూతలు అన్నీ కృష్ణుడు తన వంటి నిండా రాసుకుని ప్రసన్నుడయ్యాడు. మువ్వంపులు గల దాని దేహాన్ని చక్కనొత్తి ఆమెను అనుగ్రహంచ దలచాడు. దాని పాదాల మీద తన పాదాలు వేసి త్రొక్కిపట్టాడు. తన చేతి రెండు వేళ్ళను దాని గడ్డము క్రింద పెట్టి దేహము చక్కగా సాగేలా పైకెత్తాడు. అంతే ఆమె వంపులు తీరి మన్మథుడి సమ్మోహనాస్త్రం అన్నంత అందగత్తె అయిపోయింది. పిరుదులు, చనుగవ సొంపు మీరగా, కుబ్జ చక్కని చుక్క అయింది. ఆమె కమలాక్షుడి వైపు కాంక్షతో చూసి. . . .