దశమ స్కంధము - పూర్వ : వ్యోమాసురుని సంహారించుట
- ఉపకరణాలు:
పంకజలోచనుం డొడిసి పట్టిన శైలనిభాసురాకృతిన్
బింకముతోడఁ బొంగి విడిపించుకొనంగ బలంబు లేమి లో
శంకిలి బిట్టు తన్నుకొనఁ జక్కన నా రణభీము వ్యోమునిం
గొంకక కూల్చె న వ్విభుఁడు గోయని మింట సుపర్వు లార్వఁగన్.
టీకా:
పంకజలోచనుండు = పద్మాక్షుడు, కృష్ణుడు; ఒడిసి = ఒడిసి; పట్టినన్ = పట్టుకొనగా; శైల = కొండను; నిభ = పోలిన; అసుర = రాక్షసుని; ఆకృతిన్ = రూపముతో; బింకము = బిగువు; తోడన్ = తోటి; పొంగి = పెరిగి; విడిపించుకొనంగన్ = విడిపించుకొనుటకు; బలంబు = శక్తి; లేమిన్ = లేకపోవుటచేత; లోన్ = మనసునందు; శంకిలి = జంకి; బిట్టు = అధికముగా; తన్నుకొనన్ = తన్నుకొనగా; చక్కనన్ = చటుక్కున; ఆ = ఆ యొక్క; రణ = యుద్ధము నందు; భీమున్ = భీకరమైనవానిని; వ్యోమునిన్ = వ్యోమాసురుని; కొంకక = వెనుదీయకుండ; కూల్చెన్ = సంహరించెను; ఆ = ఆ యొక్క; విభుడు = ప్రభువు, కృష్ణుడు; కో = ఓహో; అని = అని; మింటన్ = ఆకాశము నందు; సుపర్వులు = దేవతలు {సుపర్వులు - శుభప్రదమైన ఉత్సవములు కలవారు, దేవతలు}; ఆర్వగన్ = అరచుచుండగా.
భావము:
పద్మాల వంటి కన్నులు కల కృష్ణుడు గట్టిగా పట్టుకోగానే వాడు గొల్లరూపం వదిలిపెట్టేసాడు. కొండంత రాక్షసాకారంతో ఉప్పొంగాడు. కాని, విడిపించుకునే శక్తి లేకపోడంతో లోలోపల సందేహిస్తూనే, గిజ గిజ గింజుకున్నాడు. అప్పుడు గోవిందుడు గొప్ప యుద్ధవీరుడు అయిన ఆ వ్యోముడిని జంకుగొంకు లేకుండా నేలకూల్చాడు. అప్పుడు ఆకాశం నుండి దేవతలు “ఓహో” అని హర్షధ్వానాలు చేసారు.