దశమ స్కంధము - పూర్వ : గోపికలకు ప్రత్యక్షమగుట
- ఉపకరణాలు:
"చెలువుఁడు చెప్పకపోయిన"
సొలపున నొక ముగ్ధ "మున్ను చూడ" ననుచు నౌ
దల వంచి యుండఁ జాలక
దల యెత్తెను లోన మరుఁడు దలయెత్త నృపా!
టీకా:
చెలువుడు = ప్రియుడు; చెప్పక = చెప్పకుండా; పోయినన్ = వెళ్ళిపోగా; సొలుపునన్ = అలుకతో; ఒక = ఒకానొక; ముగ్ధ = ముద్దరాలు; మున్ను = ముందుగా; చూడను = చూడను; అనుచున్ = అని; ఔదల = తల; వంచి = వంచుకొని; ఉండజాలక = ఆగలేక; తల = తలను; ఎత్తెను = పైకెత్తెను; లోన = మనసులోపల; మరుడు = మన్మథుడు; తలయెత్తన్ = పొడసూపగా; నృపా = రాజా.
భావము:
పరీక్షిన్నరేంద్రా! విను. ప్రియుడు తనకు చెప్పకుండా వెళ్ళాడనీ అందుచే తాను ముందుగా అతనిని చూడ నని వైముఖ్యం వహించిన ఒక అమాయకురాలు తన హృదయంలో మరులు సందడింపగా అలాగే తల వంచుకుని ఉండలేక తల పైకెత్తి చూసింది.