పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : గోపకులు నందునికి జెప్పుట

  •  
  •  
  •  

10.1-931-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

"న్నులు దెఱవని డుచిన్ని పాపఁడై-
దానవిఁ జనుఁబాలు ద్రాగి చంపె;
మూడవ నెలనాఁడు ముద్దుల బాలుఁడై-
కోపించి శకటంబుఁ గూలఁ దన్నె;
నేఁడాది కుఱ్ఱఁడై యెగసి తృణావర్తు-
మెడఁ బట్టుకొని కూల్చి మృతునిఁ జేసెఁ;
ల్లి వెన్నలకునై ను ఱోలఁ గట్టినఁ-
గొమరుఁడై మద్దులు గూల నీడ్చెఁ;

10.1-931.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సుల క్రేపులఁ గాచుచు కునిఁ జీరె;
వెలఁగతో వత్సదైత్యుని వ్రేసి గెడపె;
బలుఁడై ఖరదైత్యుని సంహరించె;
నితఁడు కేవల మనుజుఁడే యెంచిచూడ!

టీకా:

కన్నులుదెఱవని = కళ్ళు తెరచుట కూడ రాని; కడు = మిక్కిలి; చిన్ని = చంటి; పాపడు = పిల్లవాడు, శిశువు; ఐ = అయ్యి యుండి; దానవిన్ = దానవస్త్రీ యొక్క; చనుబాలు = స్తన్యము; త్రాగి = తాగి; చంపెన్ = సంహరించెను; మూడవ = మూడవ (3); నెల = నెల; నాడు = వయసు నందు; ముద్దుల = బహు అందమైన; బాలుడు = పసిబిడ్డగా; ఐ = ఉండి; కోపించి = రోషము తెచ్చుకొని; శకటంబున్ = బండిని; కూలన్ = విరిగిపోవునట్లు; తన్నెన్ = కాలితో తన్నెను; ఏడాది = సంవత్సర వయసు; కుఱ్ఱడు = పిల్లవాడు; ఐ = అయ్యి; ఎగసి = మీది కెగిరి; తృణావర్తున్ = తృణావర్తుడను రాక్షసుని; మెడ = గొంతుక; పట్టుకొని = పట్టుకొని; కూల్చి = పడగొట్టి; మృతునిజేసె = సంహరించెను; తల్లి = తల్లి; వెన్నలు = వెన్నలు దొంగిలించిన; కున్ = అందుకోసము; ఐ = అయ్యి; తనున్ = అతనిని; ఱోలన్ = రోటికి; కట్టినన్ = బంధించగా; కొమరుడు = పిల్లవాడు; ఐ = అయ్యి యుండి; మద్దులన్ = మద్దిచెట్లను; కూలన్ = పడిపోవునట్లుగా; ఈడ్చెన్ = లాక్కొని వెళ్ళెను; పసుల = ఆవు; క్రేపులన్ = దూడలను; కాచుచున్ = మేపుతు.
బకునిన్ = బకాసురుని; చీఱెన్ = చీల్చివేసెను; వెలగ = వెలగచెట్టు; తోన్ = తోటి; వత్సదైత్యుని = వత్సాసురుని; వ్రేసి = వేసికొట్టి; గెడపెన్ = చంపెను; సబలుడు = బలరామునితో కూడినవాడు; ఐ = అయ్యి; ఖరదైత్యుని = ధేనుకాసురుని; సంహరించె = చంపెను; ఇతడు = ఇతను; కేవలమనుజుడే = సామాన్యమానవుడా, కాదు; ఎంచి = విచారించి; చూడన్ = చూడగా.

భావము:

“కన్నులు తెరవని కసుగందుగా ఉన్నప్పుడే చన్నులపాలు తాగి రక్కసి పూతనను చంపాడు; మూడు నెలల ముద్దు బాలుడుగా ఉన్నప్పుడే కోపంతో శకటాసురుణ్ణి కూలతన్నాడు; ఏడాది కుఱ్ఱాడుగా ఉన్నప్పుడే మెడ పట్టుకుని తృణావర్తుడిని పడద్రోసి పరిమార్చాడు; బాలుడుగా ఉన్నప్పుడే పడతి యశోదమ్మ కినిసి రోటికి కట్టగా ఈడ్చుకుపోయి జంటమద్దులను కూలద్రోశాడు; లేగలను కాస్తూ బకాసురుడిని చీల్చేసాడు; వత్సాసురుణ్ణి వెలగచెట్టుకి కొట్టి చంపాడు; బలవంతుడైన ఖరుడనే దానవుణ్ణి నిర్మూలించాడు; తరచి చూస్తే ఈ శ్రీకృష్ణుడు మానవమాత్రుడు కాదు అని తెలుస్తోంది.