పోతన తెలుగు భాగవతము

10.1-885-క.

"కర్మమునఁ బుట్టు జంతువు
కర్మమునను వృద్ధి బొందుఁ గర్మమునఁ జెడుం
గర్మమె జనులకు దేవత
కర్మమె సుఖదుఃఖములకుఁ గారణ మధిపా!

టీకా:

కర్మమునన్ = పాపపుణ్యకర్మలవలన; పుట్టున్ = పుట్టును; జంతువు = జీవి, ప్రాణి; కర్మముననున్ = కర్మముచేతనే; వృద్ధిబొందున్ = పెద్దదగును, వర్ధిల్లును; చెడున్ = నశించును; కర్మమె = కర్మమే; జనులు = ప్రజల; కున్ = కు; దేవత = దైవము; కర్మమె = కర్మమే; సుఖ = సుఖములు; దుఃఖముల = దుఃఖముల; కున్ = కు; కారణము = హేతువు; అధిపా = రాజా.

భావము:

“నంద మహారాజా! తాము చేసిన కర్మము చేతనే ప్రాణి పుడుతున్నది. కర్మము చేతనే వృద్ధి పొందుతున్నది. ఆ కర్మము చేతనే లయిస్తున్నది. కనుక, కర్మమే జనులకు దైవం. కర్మమే జీవులకు దుఃఖానికీ, సుఖానికీ హేతువు.