పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : విప్రవనితా దత్తాన్న భోజనంబు

  •  
  •  
  •  

10.1-862.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

రాజితోత్పల కర్ణపూములవాని
హిత పల్లవ పుష్ప దాములవాని
భువన మోహన నటవేష భూతివానిఁ
నిరి కాంతలు కన్నుల ఱవు దీఱ.

టీకా:

ఒక = ఒకానొక; చెలికాని = స్నేహితుని; పైన్ = మీద; ఒక = ఒక; చెయి = చేతిని; చాచి = చాపి ఉంచి; వేఱు = మరి; ఒక = ఒక; చేతన్ = చేతిలో; లీలా = వినోదార్థపు; అబ్జమున్ = పద్మమును; ఊచు = ఊపెడి; వానిన్ = వాడిని; కొప్పున్ = సిగ, జుట్టుముడి; కిన్ = కి; అందని = పొడగుసరిపోని; కొన్ని = కొన్ని; కుంతలములున్ = తల వెంట్రుకలు; చెక్కులన్ = చెంపలమీద; నృత్యంబున్ = నాట్యములు; చేయు = చేయుచున్నట్టి; వానిన్ = వాడిని; కుఱచ = పొట్టి; చుంగులు = కుచ్చిళ్ళు; పుచ్చి = పోసి; కొమరారన్ = చక్కగా; కట్టిన = ధరించిన; పసిడి = బంగారు; వన్నియ = రంగు; కల = కలిగిన; పటము = వస్త్రముగల; వానిన్ = వాడిని; ఔదలన్ = శిరస్సుకు; తిరిగిరాన్ = చుట్టివచ్చునట్లు; అలవడన్ = అనువుగా; చుట్టిన = కట్టిన; దట్టంపు = చిక్కటి; పింఛపు = నెమలి పింఛముల; దండ = దండగల; వానిన్ = వాడిని.
రాజిత = విరాజిల్లుతున్న; ఉత్పల = పద్మముల; కర్ణపూరముల = చెవికుండలముల; వానిన్ = వాడిని; మహిత = మేలైన; పల్లవ = చిగుళ్ళ యొక్క; పుష్ప = పూల యొక్క; దామముల = దండలుగల; వానిన్ = వాడిని; భువన = లోకములను; మోహన = మోహముపుట్టించెడి; నట = నటుని వంటి; వేష = వేషధారణ అనెడి; భూతి = సంపద కల; వానిన్ = వాడిని; కనిరి = చూసిరి; కాంతలు = స్త్రీలు; కన్నులకఱవుదీఱ = కన్నులకానందమగునట్లు.

భావము:

ఆ నందగోపాలుడు ఒక మిత్రుడి భుజంపై చెయ్యి వేసికొని, రెండవ చెయ్యి లీలా పద్మం ఆడిస్తున్నాడు; కొప్పు ముడికి అందని కొన్ని ముంగురులు నునుచెక్కిళ్ళ మీద చిందులు వేస్తున్నాయి; ఆయన పొట్టి కుచ్చెలు వచ్చేలా మంచి మెరుపుల వస్త్రం కట్టుకున్నాడు; తల చుట్టూ గుబురుగా తిరిగి వచ్చేలా నెమలి పింఛాల దండ ధరించాడు; చెవి యందు కళకళలాడుతున్న కలువ పువ్వు నెరపాడు; చివుళ్ళు, పువ్వులు కట్టిన వనమాలలు మెడలో అలంకరించుకున్నాడు; భువన మోహనుడు లీలావేష ధారి అయి విరాజిల్లుతున్నాడు. అట్టి శ్రీకృష్ణుడిని తమ కళ్ళ కరువు తీరిపోయాలా ఆ విప్ర వనితలు దర్శించారు.