పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

ప్రథమ స్కంధము : యాదవుల కుశలం బడుగుట

  •  
  •  
  •  

1-348.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నందమే మనసత్యకనందనునకు?
ద్రమే శంబరాసురభంజనునకుఁ?
గుశలమే బాణదనుజేంద్రకూఁతుపతికి?
ర్షమే పార్థ! ముసలికి లికి బలికి?

టీకా:

మాతామహుండు = తల్లి యొక్క తండ్రి, తాత; ఐన = అయినట్టి; మన = మన యొక్క; శూరుఁడు = శూరసేనుడు; ఉన్నాడే = ఉన్నాడా; మంగళమే = శుభమేనా; మన = మన యొక్క; మాతులున = మేనమామ; కున్ = కి; మోదమే = సంతోషమేనా; నలుగురుముగురు = నలుగురు+ముగురు, ఏడుగురు {వసుదేవుని భార్యలు - ఏడుగురు}; మేనత్తల = మేనత్తల; కున్ = కు; ఆనందమే = ఆనందమేనా; వారి = వారియొక్క; ఆత్మజుల = పిల్లల; కున్ = కి; అక్రూర = అక్రూరుడును; కృతవర్మలు = కృతవర్మయును; ఆయుః = ఆయుష్షు; సమేతులే = కలిగి ఉన్నారా; జీవితుఁడే = జీవించి ఉన్నాడా; ఉగ్రసేన = ఉగ్రసేన; విభుఁడు = ప్రభువు; కల్యాణ = శుభములతో; ఉక్తులే = కూడి ఉన్నారా; గద = గదుడు; సారణ = సారణుడు; ఆదులు = మొదలగువారు; మాధవు = కృష్ణుని {మాధవుడు - మాధవి (లక్ష్మి)భర్త, కృష్ణుడు}; తమ్ములు = తమ్ముళ్ళు; మాన = అభిమానము; ధనులు = ధనముగా కలవారు;
నందమే = ఆనందమే; మన = మనయొక్క; సత్యక = సత్యకుని {సత్యకనందనుడు - సాత్యకి}; నందనున = కొడుకు, సాత్యకి; కున్ = నకు; భద్రమే = క్షేమమే; శంబర = శంబరుడు అను {శంబరాసురభంజనుడు - ప్రద్యుమ్నుడు}; అసుర = రాక్షసుని; భంజనున = చంపినవాని, ప్రద్యుమ్నుని; కున్ = కి; కుశలమే = బాగున్నాడా; బాణ = బాణుడు అను {బాణదనుజేం ద్రకూఁతుపతి - బాణాసుర పుత్రిక పతి, అనిరుద్ధుడు}; దనుజ = రాక్షసుని; ఇంద్ర = ప్రభువు; కూఁతు = కూతురు యొక్క; పతి = భర్త, అనిరుద్ధుని; కిన్ = కి; హర్షమే = సంతోషమేనా; పార్థ = అర్జునా; ముసలి = బలరాముని {ముసలి - ముసలాయుధము ధరించినవాడు, బలరాముడు}; కిన్ = కి; హలి = బలరాముని {హలి - హలాయుధము ధరించినవాడు, బలరాముడు}; కిన్ = కి; బలి = బలరాముని; కిన్ = కిని.

భావము:

నాయనా అర్జునా మన మాతామహుడైన శూరసేనుడు కుశలమే కదా మన మేనమామ వసుదేవుడు సుఖంగా ఉన్నాడు కదా మన మేనత్తలు ఏడుగురూ సంతోషంగా ఉన్నారు కదా వారి కొడుకు లందరూ క్షేమమే కదా అక్రూర కృతవర్మలకు ఆరోగ్యమే కాదా ఉగ్రసేన మహారాజు తిన్నగా తిరుగుతున్నాడా మానధనులూ వాసుదేవుని సోదరులూ అయిన గదుడు, సారణుడు మొదలైన వారంతా కుశలమేనా మన సాత్యకి క్షేమమేనా ప్రద్యుమ్నుడు బాగా ఉన్నాడా అనిరుద్ధుడు కులాసాగా ఉన్నాడా మన పెద్దబావ బలరాముడు సుఖంగా ఉన్నాడా.