నారాయణీయము : 61వ దశకము - ద్విజపత్నులను అనుగ్రహించుట
దశమ స్కంధము
61వ దశకము - ద్విజపత్నులను అనుగ్రహించుట
61-1
తతశ్చ బృందావనతో౾తిదూరతో వనం గతస్త్వం ఖలు గోప గోకులైః।
హృదంతరే భక్తతర ద్విజాంగనాకదంబకానుగ్రహణాగ్రహం వహాన్॥
1వ భావము. :-
భగవాన్! నీయందు ధృడభక్తి- కలిగియున్నటువంటి కొందరు - బ్రాహ్మణస్త్రీలను -అనుగ్రహించవలెననెడి తలంపుతో - ఒకనాడు - నీవు - గోవులు, గోపాలురతో కలిసి బృందావనమునకు దూరముగానున్న ఒక వనమునకు వెళ్ళితివి.
61-2
తతో నిరీక్ష్యాశరణే ననాంతరే కిశోరలోకం క్షుధితం తృషాకులమ్।
అదూరతో యజ్ఞ పరాన్ ద్విజాన్ ప్రతి వ్యసర్జయో దీదివియాచనాయ తాన్॥
2వ భావము. :-
ఆ వనము - బృందావనమునకు - బహు దూరముగా నున్నది. చాలాదూరము ప్రయాణము చేయుటచే గోవులు- గోపాలురు ఆకలి దప్పికలకు గురి అయిరి. అది గ్రహించిన భగవాన్! వారిని - నీవు - అచ్చటకు సమీపమున - బ్రాహ్మణులు యజ్ఞము చేయుచున్నట్టి - ఒకప్రదేశమును చూపి - అచ్చటకు వెళ్ళి ఆహారము అర్ధించమని చెప్పి - వారిని పంపితివి.
61-3
గతేష్వథో తేష్వభిదాయ తే౾భిధాం కుమారకేష్వోదనయాచిషు ప్రభో।
శ్రుతిస్థిరా అప్యభినిన్యురశ్రుతిం న కించిదూచుశ్చ మహీసురోత్తమాః
3వ భావము. :-
ఆ గోపాలురు - యాగముచేయుచున్న బ్రాహ్మణులవద్దకు పోయి - ప్రభూ! నీ నామమును వారికి తెలిపి - వారిని ఆహారముకొరకు అర్ధించిరి. వేదములను - వేదార్ధములను చదివిన - ఆ బ్రాహ్మణులు - గోపాలుర మాటలను పెడచెవినిబెట్టిరి; ఏమాత్రము స్పందించలేదు.
61-4
అనాదరాత్ ఖిన్నధియో హి బాలకాః సమాయయుర్యుక్తమిదం హి యజ్వసు।
చిరాదభక్తాః ఖలు తే మహీసురాః కథం హి భక్తం త్వయి తైః సమర్పృతే॥
4వ భావము. :-
బ్రాహ్మణుల నిరాదరణకు - నిరాశచెంది, ఆగోపబాలకులు నీవద్దకు తిరిగి వచ్చిరి. ఆ బ్రాహ్మణులు తాముచేయుచున్న యజ్ఞయాగ - క్రతువులయందు మాత్రమే శ్రద్ధాళువులు; కాని యజ్ఞపురుషుడవగు నీయందు శ్రద్ధ లేనివారు. అట్టి ఆ బ్రాహ్మణులు, భగవాన్! నీవే స్వయముగా కోరిననూ - నీకు ఎట్లు ఆహారము సమర్పించగలరు?
61-5
నివేదయధ్వం గృహిణీజనాయ మాం దిశేయురన్నం కరుణాకులా ఇమాః।
ఇతి స్మితార్ధ్రం భవతేరితా గతాస్తే దారకా దారజనం యయాచిరే॥
5వ భావము. :-
బ్రాహ్మణుల నిరాదరణతో తిరిగివచ్చిన ఆ గోపాలురను చూసి, భగవాన్! చిరునవ్వుతో నీవిట్లంటివి. "(నిరాశపడవలదు) మీరిప్పుడు-నేనిచ్చటకు వచ్చియున్నానని- ఆ విప్రపత్నులకు తెలియజేయుడు. వారు దయార్ద్రహృదయులు - మీకు (తప్పక) ఆహారమునొసగెదరు." అంతట - ఆ గోపబాలురు ఆ విప్రపత్నులకు అట్లేచెప్పి - యాచించిరి.
61-6
గృహీతనామ్ని త్వయి సంభ్రమాకులాశ్చతుర్విధం భోజ్యరసం ప్రగృహ్య తాః।
చిరం ధృతత్వత్ప్రవిలోకనాగ్రహాః స్వకైర్నిరుద్దా అపి తూర్ణమాయయుః॥
6వ భావము. :-
నీ నామమును వినీవినగనే, భగవాన్!- నిన్నుచూడవలెననెడి చిరకాలకోరికతోయున్న - ఆ విప్రపత్నులు సంభ్రమాశ్చర్యములతో - నాలుగువిధములగు ఆహారపదార్ధములను తీసుకొని - వారి బంధుమిత్రులు వలదని వారించుచున్ననూ వారు నీ వద్దకు శీఘ్రమేవచ్చిరి.
61-7
విలోలఫింఛం చికురే కపోలయోః సముల్లసత్కుండలమార్ధ్రమీక్షితే।
నిధాయ బాహుం సుహృదంససీమని స్థితం భవంతం సమలోకయంత తాః॥
7వ భావము. :-
భగవాన్! (వారు వచ్చుసమయమునకు) నెమలిపింఛముచే అలంకృతమైన శిరోజములతో - చెక్కిళ్ళను కాంతివంతముచేయు కర్ణకుండలములతో - దయార్ధ్రనేత్రములతో - ఒక మిత్రుని భుజముపై నీ చేతిని నిలిపి - మనోహరముగా నీవు నిలిచియుంటివి. అట్టి నీ రూపమును ఆ విప్రపత్నులు అలవికాని ఆనందముతో దర్శించిరి.
71-8
తదా చ కాచిత్ త్వదుపాగమోద్యాతా గృహీతహస్తా దయితేన యజ్వనా।
తదైవ సంచింత్య భవంతమంజసా వివేశ కైవల్యమహో కృతిన్యసౌ॥
8వ భావము. :-
ప్రభూ! ఆ విప్రపత్నులలోని ఒక స్త్రీ - నిన్ను (దగ్గరనుండి) చూడవలెనని - ఆతృతతో త్వరత్వరగా ముందుకు వచ్చుచుండెను. ఆమెను వారించవలెనని ఆమెభర్త-యజ్ఞకర్తయగు బ్రాహ్మణుడు ఆమెను నివారించుటకు ఆమెహస్తమును పట్టుకొనెను. ఆమె నిన్నుధ్యానించుచూ - మరుక్షణమే ప్రాణమువీడెను; నీలో ఐక్యమయ్యెను; ఎంత ఆశ్చర్యము!. ఆహా! ఆమె ఎంతపుణ్యాత్మురాలో కదా!
61-9
ఆదాయ భోజ్యాన్యనుగృహ్య తాః పునస్త్వదంగసంగ స్పృహయోజయితీర్గృహమ్।
విలోక్య యజ్ఞాయ విసర్జయన్నిమాశ్చకర్థ భర్తౄనపి తాస్వగర్హణాన్॥
9వ భావము. :-
భగవాన్! ఆ విప్రపత్నులు తెచ్చిన ఆహారపదార్ధములను స్వీకరించితివి. నీ వెంటనే ఉండి, నిన్ను సేవించుచూ, నీలో ఐక్యమగు భాగ్యమును కోరిన ఆ విప్రపత్నులను వారించి - ధర్మకార్యము చేయుచున్న వారిభర్తల కార్యమునకు విఘ్నము కలుగకుండుటకును, అపార్ధము కలుగకుండుటకును - వారిని - వారిగృహములకు తిరిగి పంపివేసితివి.
61-10
నిరూప్య దోషం నిజమంగనాజనే విలోక్య భక్తిం చ పునర్విచారిభిః।
ప్రబుద్ధతత్త్వైస్త్వమభిష్టుతో ద్విజైర్మరుత్పురాధీశ। నిరుంధి మే గదాన్।
10వ భావము. :-
భగవాన్! (ఇది చూచి) యాగము నిర్వర్తించుచున్న విప్రులు వారి పొరపాటును గ్రహించుకొనిరి. తమ పత్నులలోని భక్తిని చూచి- తాము వైదిక క్రతువులుచేయుచూ భక్తిని నిర్లక్ష్యము చేసితిమనియు, తమ పత్నులలోని నిర్మలభక్తియే వారిని శ్రీకృష్ణునివద్దకు చేర్చినదనియు తెలుసుకొనిరి. నిన్ను ప్రశంసించిరి. అట్టి కృష్ణునిరూపములో నెలకొనియున్న ఓ! గురవాయూరు పురాధీశా! నా రోగమును నిర్మూలించుము. నన్ను రక్షించుము.
61వ దశకము సమాప్తము.
-x-