తృతీయ స్కంధః : ఏకోనత్రింశోఽధ్యాయః - 29
3-29-1
దేవహూతిరువాచ
లక్షణం మహదాదీనాం ప్రకృతేః పురుషస్య చ .
స్వరూపం లక్ష్యతేఽమీషాం యేన తత్పారమార్థికం
3-29-2
యథా సాంఖ్యేషు కథితం యన్మూలం తత్ప్రచక్షతే .
భక్తియోగస్య మే మార్గం బ్రూహి విస్తరశః ప్రభో
3-29-3
విరాగో యేన పురుషో భగవన్ సర్వతో భవేత్ .
ఆచక్ష్వ జీవలోకస్య వివిధా మమ సంసృతీః
3-29-4
కాలస్యేశ్వరరూపస్య పరేషాం చ పరస్య తే .
స్వరూపం బత కుర్వంతి యద్ధేతోః కుశలం జనాః
3-29-5
లోకస్య మిథ్యాభిమతేరచక్షుషశ్చిరం
ప్రసుప్తస్య తమస్యనాశ్రయే .
శ్రాంతస్య కర్మస్వనువిద్ధయా ధియా
త్వమావిరాసీః కిల యోగభాస్కరః
3-29-6
మైత్రేయ ఉవాచ
ఇతి మాతుర్వచః శ్లక్ష్ణం ప్రతినంద్య మహామునిః .
ఆబభాషే కురుశ్రేష్ఠ ప్రీతస్తాం కరుణార్దితః
3-29-7
శ్రీభగవానువాచ
భక్తియోగో బహువిధో మార్గైర్భామిని భావ్యతే .
స్వభావగుణమార్గేణ పుంసాం భావో విభిద్యతే
3-29-8
అభిసంధాయ యో హింసాం దంభం మాత్సర్యమేవ వా .
సంరంభీ భిన్నదృగ్భావం మయి కుర్యాత్స తామసః
3-29-9
విషయానభిసంధాయ యశ ఐశ్వర్యమేవ వా .
అర్చాదావర్చయేద్యో మాం పృథగ్భావః స రాజసః
3-29-10
కర్మనిర్హారముద్దిశ్య పరస్మిన్ వా తదర్పణం .
యజేద్యష్టవ్యమితి వా పృథగ్భావః స సాత్త్వికః
3-29-11
మద్గుణశ్రుతిమాత్రేణ మయి సర్వగుహాశయే .
మనోగతిరవిచ్ఛిన్నా యథా గంగాంభసోఽమ్బుధౌ
3-29-12
లక్షణం భక్తియోగస్య నిర్గుణస్య హ్యుదాహృతం .
అహైతుక్యవ్యవహితా యా భక్తిః పురుషోత్తమే
3-29-13
సాలోక్యసార్ష్టిసామీప్యసారూప్యైకత్వమప్యుత .
దీయమానం న గృహ్ణంతి వినా మత్సేవనం జనాః
3-29-14
స ఏవ భక్తియోగాఖ్య ఆత్యంతిక ఉదాహృతః .
యేనాతివ్రజ్య త్రిగుణం మద్భావాయోపపద్యతే
3-29-15
నిషేవితేనానిమిత్తేన స్వధర్మేణ మహీయసా .
క్రియాయోగేన శస్తేన నాతిహింస్రేణ నిత్యశః
3-29-16
మద్ధిష్ణ్యదర్శనస్పర్శపూజాస్తుత్యభివందనైః .
భూతేషు మద్భావనయా సత్త్వేనాసంగమేన చ
3-29-17
మహతాం బహుమానేన దీనానామనుకంపయా .
మైత్ర్యా చైవాత్మతుల్యేషు యమేన నియమేన చ
3-29-18
ఆధ్యాత్మికానుశ్రవణాన్నామసంకీర్తనాచ్చ మే .
ఆర్జవేనార్యసంగేన నిరహంక్రియయా తథా
3-29-19
మద్ధర్మణో గుణైరేతైః పరిసంశుద్ధ ఆశయః .
పురుషస్యాంజసాభ్యేతి శ్రుతమాత్రగుణం హి మాం
3-29-20
యథా వాతరథో ఘ్రాణమావృంక్తే గంధ ఆశయాత్ .
ఏవం యోగరతం చేత ఆత్మానమవికారి యత్
3-29-21
అహం సర్వేషు భూతేషు భూతాత్మావస్థితః సదా .
తమవజ్ఞాయ మాం మర్త్యః కురుతేఽర్చావిడంబనం
3-29-22
యో మాం సర్వేషు భూతేషు సంతమాత్మానమీశ్వరం .
హిత్వార్చాం భజతే మౌఢ్యాద్భస్మన్యేవ జుహోతి సః
3-29-23
ద్విషతః పరకాయే మాం మానినో భిన్నదర్శినః .
భూతేషు బద్ధవైరస్య న మనఃశాంతిమృచ్ఛతి
3-29-24
అహముచ్చావచైర్ద్రవ్యైః క్రియయోత్పన్నయానఘే .
నైవ తుష్యేఽర్చితోఽర్చాయాం భూతగ్రామావమానినః
3-29-25
అర్చాదావర్చయేత్తావదీశ్వరం మాం స్వకర్మకృత్ .
యావన్న వేద స్వహృది సర్వభూతేష్వవస్థితం
3-29-26
ఆత్మనశ్చ పరస్యాపి యః కరోత్యంతరోదరం .
తస్య భిన్నదృశో మృత్యుర్విదధే భయముల్బణం
3-29-27
అథ మాం సర్వభూతేషు భూతాత్మానం కృతాలయం .
అర్హయేద్దానమానాభ్యాం మైత్ర్యాభిన్నేన చక్షుషా
3-29-28
జీవాః శ్రేష్ఠా హ్యజీవానాం తతః ప్రాణభృతః శుభే .
తతః సచిత్తాః ప్రవరాస్తతశ్చేంద్రియవృత్తయః
3-29-29
తత్రాపి స్పర్శవేదిభ్యః ప్రవరా రసవేదినః .
తేభ్యో గంధవిదః శ్రేష్ఠాస్తతః శబ్దవిదో వరాః
3-29-30
రూపభేదవిదస్తత్ర తతశ్చోభయతో దతః .
తేషాం బహుపదాః శ్రేష్ఠాశ్చతుష్పాదస్తతో ద్విపాత్
3-29-31
తతో వర్ణాశ్చ చత్వారస్తేషాం బ్రాహ్మణ ఉత్తమః .
బ్రాహ్మణేష్వపి వేదజ్ఞో హ్యర్థజ్ఞోఽభ్యధికస్తతః
3-29-32
అర్థజ్ఞాత్సంశయచ్ఛేత్తా తతః శ్రేయాన్ స్వకర్మకృత్ .
ముక్తసంగస్తతో భూయానదోగ్ధా ధర్మమాత్మనః
3-29-33
తస్మాన్మయ్యర్పితాశేషక్రియార్థాత్మా నిరంతరః .
మయ్యర్పితాత్మనః పుంసో మయి సన్న్యస్తకర్మణః .
న పశ్యామి పరం భూతమకర్తుః సమదర్శనాత్
3-29-34
మనసైతాని భూతాని ప్రణమేద్బహుమానయన్ .
ఈశ్వరో జీవకలయా ప్రవిష్టో భగవానితి
3-29-35
భక్తియోగశ్చ యోగశ్చ మయా మానవ్యుదీరితః .
యయోరేకతరేణైవ పురుషః పురుషం వ్రజేత్
3-29-36
ఏతద్భగవతో రూపం బ్రహ్మణః పరమాత్మనః .
పరం ప్రధానం పురుషం దైవం కర్మవిచేష్టితం
3-29-37
రూపభేదాస్పదం దివ్యం కాల ఇత్యభిధీయతే .
భూతానాం మహదాదీనాం యతో భిన్నదృశాం భయం
3-29-38
యోఽన్తఃప్రవిశ్య భూతాని భూతైరత్త్యఖిలాశ్రయః .
స విష్ణ్వాఖ్యోఽధియజ్ఞోఽసౌ కాలః కలయతాం ప్రభుః
3-29-39
న చాస్య కశ్చిద్దయితో న ద్వేష్యో న చ బాంధవః .
ఆవిశత్యప్రమత్తోఽసౌ ప్రమత్తం జనమంతకృత్
3-29-40
యద్భయాద్వాతి వాతోఽయం సూర్యస్తపతి యద్భయాత్ .
యద్భయాద్వర్షతే దేవో భగణో భాతి యద్భయాత్
3-29-41
యద్వనస్పతయో భీతా లతాశ్చౌషధిభిః సహ .
స్వే స్వే కాలేఽభిగృహ్ణంతి పుష్పాణి చ ఫలాని చ
3-29-42
స్రవంతి సరితో భీతా నోత్సర్పత్యుదధిర్యతః .
అగ్నిరింధే సగిరిభిర్భూర్న మజ్జతి యద్భయాత్
3-29-43
నభో దదాతి శ్వసతాం పదం యన్నియమాదదః .
లోకం స్వదేహం తనుతే మహాన్సప్తభిరావృతం
3-29-44
గుణాభిమానినో దేవాః సర్గాదిష్వస్య యద్భయాత్ .
వర్తంతేఽనుయుగం యేషాం వశ ఏతచ్చరాచరం
3-29-45
సోఽనంతోఽన్తకరః కాలోఽనాదిరాదికృదవ్యయః .
జనం జనేన జనయన్ మారయన్ మృత్యునాంతకం
3-29-46
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
తృతీయస్కంధే కాపిలేయోపాఖ్యానే ఏకోనత్రింశోఽధ్యాయః