తృతీయ స్కంధః : అష్టావింశోఽధ్యాయః 28
3-28-1
శ్రీభగవానువాచ
యోగస్య లక్షణం వక్ష్యే సబీజస్య నృపాత్మజే .
మనో యేనైవ విధినా ప్రసన్నం యాతి సత్పథం
3-28-2
స్వధర్మాచరణం శక్త్యా విధర్మాచ్చ నివర్తనం .
దైవాల్లబ్ధేన సంతోష ఆత్మవిచ్చరణార్చనం
3-28-3
గ్రామ్యధర్మనివృత్తిశ్చ మోక్షధర్మరతిస్తథా .
మితమేధ్యాదనం శశ్వద్వివిక్తక్షేమసేవనం
3-28-4
అహింసా సత్యమస్తేయం యావదర్థపరిగ్రహః .
బ్రహ్మచర్యం తపః శౌచం స్వాధ్యాయః పురుషార్చనం
3-28-5
మౌనం సదాసనజయః స్థైర్యం ప్రాణజయః శనైః .
ప్రత్యాహారశ్చేంద్రియాణాం విషయాన్మనసా హృది
3-28-6
స్వధిష్ణ్యానామేకదేశే మనసా ప్రాణధారణం .
వైకుంఠలీలాభిధ్యానం సమాధానం తథాఽఽత్మనః
3-28-7
ఏతైరన్యైశ్చ పథిభిర్మనో దుష్టమసత్పథం .
బుద్ధ్యా యుంజీత శనకైర్జితప్రాణో హ్యతంద్రితః
3-28-8
శుచౌ దేశే ప్రతిష్ఠాప్య విజితాసన ఆసనం .
తస్మిన్ స్వస్తి సమాసీన ఋజుకాయః సమభ్యసేత్
3-28-9
ప్రాణస్య శోధయేన్మార్గం పూరకుంభకరేచకైః .
ప్రతికూలేన వా చిత్తం యథా స్థిరమచంచలం
3-28-10
మనోఽచిరాత్స్యాద్విరజం జితశ్వాసస్య యోగినః .
వాయ్వగ్నిభ్యాం యథా లోహం ధ్మాతం త్యజతి వై మలం
3-28-11
ప్రాణాయామైర్దహేద్దోషాన్ ధారణాభిశ్చ కిల్బిషాన్ .
ప్రత్యాహారేణ సంసర్గాన్ ధ్యానేనానీశ్వరాన్ గుణాన్
3-28-12
యదా మనః స్వం విరజం యోగేన సుసమాహితం .
కాష్ఠాం భగవతో ధ్యాయేత్స్వనాసాగ్రావలోకనః
3-28-13
ప్రసన్నవదనాంభోజం పద్మగర్భారుణేక్షణం .
నీలోత్పలదలశ్యామం శంఖచక్రగదాధరం
3-28-14
లసత్పంకజకింజల్కపీతకౌశేయవాససం .
శ్రీవత్సవక్షసం భ్రాజత్కౌస్తుభాముక్తకంధరం
3-28-15
మత్తద్విరేఫకలయా పరీతం వనమాలయా .
పరార్ధ్యహారవలయకిరీటాంగదనూపురం
3-28-16
కాంచీగుణోల్లసచ్ఛ్రోణిం హృదయాంభోజవిష్టరం .
దర్శనీయతమం శాంతం మనోనయనవర్ధనం
3-28-17
అపీచ్యదర్శనం శశ్వత్సర్వలోకనమస్కృతం .
సంతం వయసి కైశోరే భృత్యానుగ్రహకాతరం
3-28-18
కీర్తన్యతీర్థయశసం పుణ్యశ్లోకయశస్కరం .
ధ్యాయేద్దేవం సమగ్రాంగం యావన్న చ్యవతే మనః
3-28-19
స్థితం వ్రజంతమాసీనం శయానం వా గుహాశయం .
ప్రేక్షణీయేహితం ధ్యాయేచ్ఛుద్ధభావేన చేతసా
3-28-20
తస్మిన్ లబ్ధపదం చిత్తం సర్వావయవసంస్థితం .
విలక్ష్యైకత్ర సంయుజ్యాదంగే భగవతో మునిః
3-28-21
సంచింతయేద్భగవతశ్చరణారవిందం
వజ్రాంకుశధ్వజసరోరుహలాంఛనాఢ్యం .
ఉత్తుంగరక్తవిలసన్నఖచక్రవాల-
జ్యోత్స్నాభిరాహతమహద్ధృదయాంధకారం
3-28-22
యచ్ఛౌచనిఃసృతసరిత్ప్రవరోదకేన
తీర్థేన మూర్ధ్న్యధికృతేన శివః శివోఽభూత్ .
ధ్యాతుర్మనఃశమలశైలనిసృష్టవజ్రం
ధ్యాయేచ్చిరం భగవతశ్చరణారవిందం
3-28-23
జానుద్వయం జలజలోచనయా జనన్యా
లక్ష్మ్యాఖిలస్య సురవందితయా విధాతుః .
ఊర్వోర్నిధాయ కరపల్లవరోచిషా యత్
సంలాలితం హృది విభోరభవస్య కుర్యాత్
3-28-24
ఊరూ సుపర్ణభుజయోరధిశోభమానా-
వోజోనిధీ అతసికాకుసుమావభాసౌ .
వ్యాలంబి పీతవరవాససి వర్తమాన-
కాంచీకలాపపరిరంభినితంబబింబం
3-28-25
నాభిహ్రదం భువనకోశగుహోదరస్థం
యత్రాత్మయోనిధిషణాఖిలలోకపద్మం .
వ్యూఢం హరిణ్మణివృషస్తనయోరముష్య
ధ్యాయేద్ద్వయం విశదహారమయూఖగౌరం
3-28-26
వక్షోఽధివాసమృషభస్య మహావిభూతేః
పుంసాం మనోనయననిర్వృతిమాదధానం .
కంఠం చ కౌస్తుభమణేరధిభూషణార్థం
కుర్యాన్మనస్యఖిలలోకనమస్కృతస్య
3-28-27
బాహూంశ్చ మందరగిరేః పరివర్తనేన
నిర్ణిక్తబాహువలయానధిలోకపాలాన్ .
సంచింతయేద్దశశతారమసహ్యతేజః
శంఖం చ తత్కరసరోరుహరాజహంసం
3-28-28
కౌమోదకీం భగవతో దయితాం స్మరేత
దిగ్ధామరాతిభటశోణితకర్దమేన .
మాలాం మధువ్రతవరూథగిరోపఘుష్టాం
చైత్యస్య తత్త్వమమలం మణిమస్య కంఠే
3-28-29
భృత్యానుకంపితధియేహ గృహీతమూర్తేః
సంచింతయేద్భగవతో వదనారవిందం .
యద్విస్ఫురన్మకరకుండలవల్గితేన
విద్యోతితామలకపోలముదారనాసం
3-28-30
యచ్ఛ్రీనికేతమలిభిః పరిసేవ్యమానం
భూత్యా స్వయా కుటిలకుంతలవృందజుష్టం .
మీనద్వయాశ్రయమధిక్షిపదబ్జనేత్రం
ధ్యాయేన్మనోమయమతంద్రిత ఉల్లసద్భ్రు
3-28-31
తస్యావలోకమధికం కృపయాతిఘోర-
తాపత్రయోపశమనాయ నిసృష్టమక్ష్ణోః .
స్నిగ్ద్ధస్మితానుగుణితం విపులప్రసాదం
ధ్యాయేచ్చిరం విపులభావనయా గుహాయాం
3-28-32
హాసం హరేరవనతాఖిలలోకతీవ్ర-
శోకాశ్రుసాగరవిశోషణమత్యుదారం .
సమ్మోహనాయ రచితం నిజమాయయాస్య ఞ
భ్రూమండలం మునికృతే మకరధ్వజస్య
3-28-33
ధ్యానాయనం ప్రహసితం బహులాధరోష్ఠ-
భాసారుణాయితతనుద్విజకుందపంక్తి .
ధ్యాయేత్స్వదేహకుహరేఽవసితస్య విష్ణోః
భక్త్యాఽఽర్ద్రయార్పితమనా న పృథగ్దిదృక్షేత్
3-28-34
ఏవం హరౌ భగవతి ప్రతిలబ్ధభావో
భక్త్యా ద్రవద్ధృదయ ఉత్పులకః ప్రమోదాత్ .
ఔత్కంఠ్యబాష్పకలయా ముహురర్ద్యమాన-
స్తచ్చాపి చిత్తబడిశం శనకైర్వియుంక్తే
3-28-35
ముక్తాశ్రయం యర్హి నిర్విషయం విరక్తం
నిర్వాణమృచ్ఛతి మనః సహసా యథార్చిః .
ఆత్మానమత్ర పురుషోఽవ్యవధానమేక-
మన్వీక్షతే ప్రతినివృత్తగుణప్రవాహః
3-28-36
సోఽప్యేతయా చరమయా మనసో నివృత్త్యా
తస్మిన్మహిమ్న్యవసితః సుఖదుఃఖబాహ్యే .
హేతుత్వమప్యసతి కర్తరి దుఃఖయోర్యత్
స్వాత్మన్ విధత్త ఉపలబ్ధపరాత్మకాష్ఠః
3-28-37
దేహం చ తం న చరమః స్థితముత్థితం వా
సిద్ధో విపశ్యతి యతోఽధ్యగమత్స్వరూపం .
దైవాదుపేతమథ దైవవశాదపేతం
వాసో యథా పరికృతం మదిరామదాంధః
3-28-38
దేహోఽపి దైవవశగః ఖలు కర్మ యావత్
స్వారంభకం ప్రతిసమీక్షత ఏవ సాసుః .
తం స ప్రపంచమధిరూఢసమాధియోగః
స్వాప్నం పునర్న భజతే ప్రతిబుద్ధవస్తుః
3-28-39
యథా పుత్రాచ్చ విత్తాచ్చ పృథఙ్మర్త్యః ప్రతీయతే .
అప్యాత్మత్వేనాభిమతాద్దేహాదేః పురుషస్తథా
3-28-40
యథోల్ముకాద్విస్ఫులింగాద్ధూమాద్వాపి స్వసంభవాత్ .
అప్యాత్మత్వేనాభిమతాద్యథాగ్నిః పృథగుల్ముకాత్
3-28-41
భూతేంద్రియాంతఃకరణాత్ప్రధానాజ్జీవసంజ్ఞితాత్ .
ఆత్మా తథా పృథగ్ ద్రష్టా భగవాన్ బ్రహ్మసంజ్ఞితః
3-28-42
సర్వభూతేషు చాత్మానం సర్వభూతాని చాత్మని .
ఈక్షేతానన్యభావేన భూతేష్వివ తదాత్మతాం
3-28-43
స్వయోనిషు యథా జ్యోతిరేకం నానా ప్రతీయతే .
యోనీనాం గుణవైషమ్యాత్తథాఽఽత్మా ప్రకృతౌ స్థితః
3-28-44
తస్మాదిమాం స్వాం ప్రకృతిం దైవీం సదసదాత్మికాం .
దుర్విభావ్యాం పరాభావ్య స్వరూపేణావతిష్ఠతే
3-28-45
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
తృతీయస్కంధే కాపిలేయే సాధనానుష్ఠానం నామాష్టావింశోఽధ్యాయః