పోతన తెలుగు భాగవతము

ప్రథమ స్కంధః : షోడశోఽధ్యాయః -16

• Print
• Email
• Share on FaceBook
• Share on Twitter

1-16-2
స ఉత్తరస్య తనయాముపయేమ ఇరావతీం .
జనమేజయాదీంశ్చతురస్తస్యాముత్పాదయత్సుతాన్

1-16-3
ఆజహారాశ్వమేధాంస్త్రీన్ గంగాయాం భూరిదక్షిణాన్ .
శారద్వతం గురుం కృత్వా దేవా యత్రాక్షిగోచరాః

1-16-4
నిజగ్రాహౌజసా వీరః కలిం దిగ్విజయే క్వచిత్ .
నృపలింగధరం శూద్రం ఘ్నంతం గోమిథునం పదా

1-16-5
శౌనక ఉవాచ
కస్య హేతోర్నిజగ్రాహ కలిం దిగ్విజయే నృపః .
నృదేవచిహ్నధృక్ శూద్రః కోఽసౌ గాం యః పదాహనత్ .
తత్కథ్యతాం మహాభాగ యది కృష్ణకథాశ్రయం

1-16-6
అథవాస్య పదాంభోజమకరందలిహాం సతాం .
కిమన్యైరసదాలాపైరాయుషో యదసద్వ్యయః

1-16-7
క్షుద్రాయుషాం నృణామంగ మర్త్యానామృతమిచ్ఛతాం .
ఇహోపహూతో భగవాన్ మృత్యుః శామిత్రకర్మణి

1-16-8
న కశ్చిన్మ్రియతే తావద్యావదాస్త ఇహాంతకః .
ఏతదర్థం హి భగవానాహూతః పరమర్షిభిః .
అహో నృలోకే పీయేత హరిలీలామృతం వచః

1-16-9
మందస్య మందప్రజ్ఞస్య వయో మందాయుషశ్చ వై .
నిద్రయా హ్రియతే నక్తం దివా చ వ్యర్థకర్మభిః

1-16-10
సూత ఉవాచ
యదా పరీక్షిత్కురుజాంగలేఽశృణోత్కలిం
ప్రవిష్టం నిజచక్రవర్తితే .
నిశమ్య వార్తామనతిప్రియాం తతః
శరాసనం సంయుగశౌండిరాదదే

1-16-11
స్వలంకృతం శ్యామతురంగయోజితం
రథం మృగేంద్రధ్వజమాశ్రితః పురాత్ .
వృతో రథాశ్వద్విపపత్తియుక్తయా
స్వసేనయా దిగ్విజయాయ నిర్గతః

1-16-12
భద్రాశ్వం కేతుమాలం చ భారతం చోత్తరాన్ కురూన్ .
కింపురుషాదీని వర్షాణి విజిత్య జగృహే బలిం

1-16-13
(నగరాంశ్చ వనాంశ్చైవ నదీశ్చ విమలోదకాః .
పురుషాన్ దేవకల్పాంశ్చ నారీశ్చ ప్రియదర్శనాః
అదృష్టపూర్వాన్ సుభగాన్ స దదర్శ ధనంజయః .
సదనాని చ శుభ్రాణి నారీశ్చాప్సరసాం నిభాః
తత్ర తత్రోపశృణ్వానః స్వపూర్వేషాం మహాత్మనాం .
ప్రగీయమాణం చ యశః కృష్ణమాహాత్మ్యసూచకం

1-16-14
ఆత్మానం చ పరిత్రాతమశ్వత్థామ్నోఽస్త్రతేజసః .
స్నేహం చ వృష్ణిపార్థానాం తేషాం భక్తిం చ కేశవే

1-16-15
తేభ్యః పరమసంతుష్టః ప్రీత్యుజ్జృంభితలోచనః .
మహాధనాని వాసాంసి దదౌ హారాన్ మహామనాః

1-16-16
సారథ్యపారషదసేవనసఖ్యదౌత్య-
వీరాసనానుగమనస్తవనప్రణామాన్ .
స్నిగ్ధేషు పాండుషు జగత్ప్రణతిం చ విష్ణోః
భక్తిం కరోతి నృపతిశ్చరణారవిందే

1-16-17
తస్యైవం వర్తమానస్య పూర్వేషాం వృత్తిమన్వహం .
నాతిదూరే కిలాశ్చర్యం యదాసీత్తన్నిబోధ మే

1-16-18
ధర్మః పదైకేన చరన్ విచ్ఛాయాముపలభ్య గాం .
పృచ్ఛతి స్మాశ్రువదనాం వివత్సామివ మాతరం

1-16-19
ధర్మ ఉవాచ
కచ్చిద్భద్రేఽనామయమాత్మనస్తే
విచ్ఛాయాసి మ్లాయతేషన్ముఖేన .
ఆలక్షయే భవతీమంతరాధిం
దూరే బంధుం శోచసి కంచనాంబ

1-16-20
పాదైర్న్యూనం శోచసి మైకపాదమాత్మానం
వా వృషలైర్భోక్ష్యమాణం .
ఆహో సురాదీన్ హృతయజ్ఞభాగాన్
ప్రజా ఉత స్విన్మఘవత్యవర్షతి

1-16-21
అరక్ష్యమాణాః స్త్రియ ఉర్వి బాలాన్
శోచస్యథో పురుషాదైరివార్తాన్ .
వాచం దేవీం బ్రహ్మకులే కుకర్మణ్యబ్రహ్మణ్యే
రాజకులే కులాగ్ర్యాన్

1-16-22
కిం క్షత్రబంధూన్ కలినోపసృష్టాన్
రాష్ట్రాణి వా తైరవరోపితాని .
ఇతస్తతో వాశనపానవాసః
స్నానవ్యవాయోన్ముఖజీవలోకం

1-16-23
యద్వాంబ తే భూరిభరావతార-
కృతావతారస్య హరేర్ధరిత్రి .
అంతర్హితస్య స్మరతీ విసృష్టా
కర్మాణి నిర్వాణవిలంబితాని

1-16-24
ఇదం మమాచక్ష్వ తవాధిమూలం
వసుంధరే యేన వికర్శితాసి .
కాలేన వా తే బలినాం బలీయసా
సురార్చితం కిం హృతమంబ సౌభగం

1-16-25
ధరణ్యువాచ
భవాన్ హి వేద తత్సర్వం యన్మాం ధర్మానుపృచ్ఛసి .
చతుర్భిర్వర్తసే యేన పాదైర్లోకసుఖావహైః

1-16-26
సత్యం శౌచం దయా క్షాంతిస్త్యాగః సంతోష ఆర్జవం .
శమో దమస్తపః సామ్యం తితిక్షోపరతిః శ్రుతం

1-16-27
జ్ఞానం విరక్తిరైశ్వర్యం శౌర్యం తేజో బలం స్మృతిః .
స్వాతంత్ర్యం కౌశలం కాంతిర్ధైర్యం మార్దవమేవ చ

1-16-28
ప్రాగల్భ్యం ప్రశ్రయః శీలం సహ ఓజో బలం భగః .
గాంభీర్యం స్థైర్యమాస్తిక్యం కీర్తిర్మానోఽనహంకృతిః

1-16-29
ఏతే చాన్యే చ భగవన్ నిత్యా యత్ర మహాగుణాః .
ప్రార్థ్యా మహత్త్వమిచ్ఛద్భిర్న వియంతి స్మ కర్హిచిత్

1-16-30
తేనాహం గుణపాత్రేణ శ్రీనివాసేన సాంప్రతం .
శోచామి రహితం లోకం పాప్మనా కలినేక్షితం

1-16-31
ఆత్మానం చానుశోచామి భవంతం చామరోత్తమం .
దేవానృషీన్ పితౄన్ సాధూన్ సర్వాన్ వర్ణాంస్తథాశ్రమాన్

1-16-32
బ్రహ్మాదయో బహుతిథం యదపాంగమోక్షకామాస్తపః
సమచరన్ భగవత్ప్రపన్నాః .
సా శ్రీః స్వవాసమరవిందవనం విహాయ
యత్పాదసౌభగమలం భజతేఽనురక్తా

1-16-33
తస్యాహమబ్జకులిశాంకుశకేతుకేతైః
శ్రీమత్పదైర్భగవతః సమలంకృతాంగీ .
త్రీనత్యరోచ ఉపలభ్య తతో విభూతిం
లోకాన్ స మాం వ్యసృజదుత్స్మయతీం తదంతే

1-16-34
యో వై మమాతిభరమాసురవంశరాజ్ఞా-
మక్షౌహిణీశతమపానుదదాత్మతంత్రః .
త్వాం దుఃస్థమూనపదమాత్మని పౌరుషేణ
సంపాదయన్ యదుషు రమ్యమబిభ్రదంగం

1-16-35
కా వా సహేత విరహం పురుషోత్తమస్య
ప్రేమావలోకరుచిరస్మితవల్గుజల్పైః .
స్థైర్యం సమానమహరన్మధుమానినీనాం
రోమోత్సవో మమ యదంఘ్రివిటంకితాయాః

1-16-36
తయోరేవం కథయతోః పృథివీధర్మయోస్తదా .
పరీక్షిన్నామ రాజర్షిః ప్రాప్తః ప్రాచీం సరస్వతీం

1-16-37
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం ప్రథమస్కంధే
పృథ్వీధర్మసంవాదో నామ షోడశోఽధ్యాయః