ప్రథమ స్కంధః : పంచదశోఽధ్యాయః =15
1-15-1
సూత ఉవాచ
ఏవం కృష్ణసఖః కృష్ణో భ్రాత్రా రాజ్ఞా వికల్పితః .
నానాశంకాస్పదం రూపం కృష్ణవిశ్లేషకర్శితః
1-15-2
శోకేన శుష్యద్వదనహృత్సరోజో హతప్రభః .
విభుం తమేవానుధ్యాయన్నాశక్నోత్ప్రతిభాషితుం
1-15-3
కృచ్ఛ్రేణ సంస్తభ్య శుచః పాణినాఽఽమృజ్య నేత్రయోః .
పరోక్షేణ సమున్నద్ధప్రణయౌత్కంఠ్యకాతరః
1-15-4
సఖ్యం మైత్రీం సౌహృదం చ సారథ్యాదిషు సంస్మరన్ .
నృపమగ్రజమిత్యాహ బాష్పగద్గదయా గిరా
1-15-5
అర్జున ఉవాచ
వంచితోఽహం మహారాజ హరిణా బంధురూపిణా .
యేన మేఽపహృతం తేజో దేవవిస్మాపనం మహత్
1-15-6
యస్య క్షణవియోగేన లోకో హ్యప్రియదర్శనః .
ఉక్థేన రహితో హ్యేష మృతకః ప్రోచ్యతే యథా
1-15-7
యత్సంశ్రయాద్ద్రుపదగేహముపాగతానాం
రాజ్ఞాం స్వయంవరముఖే స్మరదుర్మదానాం .
తేజో హృతం ఖలు మయాభిహతశ్చ మత్స్యః
సజ్జీకృతేన ధనుషాధిగతా చ కృష్ణా
1-15-8
యత్సన్నిధావహము ఖాండవమగ్నయేఽదా-
మింద్రం చ సామరగణం తరసా విజిత్య .
లబ్ధా సభా మయకృతాద్భుతశిల్పమాయా
దిగ్భ్యోఽహరన్ నృపతయో బలిమధ్వరే తే
1-15-9
యత్తేజసా నృపశిరోఽఙ్ఘ్రిమహన్ మఖార్థ-
మార్యోఽనుజస్తవ గజాయుతసత్త్వవీర్యః .
తేనాహృతాః ప్రమథనాథమఖాయ భూపా
యన్మోచితాస్తదనయన్ బలిమధ్వరే తే
1-15-10
పత్న్యాస్తవాధిమఖకౢప్తమహాభిషేక-
శ్లాఘిష్ఠచారుకబరం కితవైః సభాయాం .
స్పృష్టం వికీర్య పదయోః పతితాశ్రుముఖ్యా
యస్తత్స్త్రియోఽకృతహతేశవిముక్తకేశాః
1-15-11
యో నో జుగోప వనమేత్య దురంతకృచ్ఛ్రా-
ద్దుర్వాససోఽరిరచితాదయుతాగ్రభుగ్ యః .
శాకాన్నశిష్టముపయుజ్య యతస్త్రిలోకీం
తృప్తామమంస్త సలిలే వినిమగ్నసంఘః
1-15-12
యత్తేజసాథ భగవాన్ యుధి శూలపాణి-
ర్విస్మాపితః సగిరిజోఽస్త్రమదాన్నిజం మే .
అన్యేఽపి చాహమమునైవ కలేవరేణ
ప్రాప్తో మహేంద్రభవనే మహదాసనార్ధం
1-15-13
తత్రైవ మే విహరతో భుజదండయుగ్మం
గాండీవలక్షణమరాతివధాయ దేవాః .
సేంద్రాః శ్రితా యదనుభావితమాజమీఢ
తేనాహమద్య ముషితః పురుషేణ భూమ్నా
1-15-14
యద్బాంధవః కురుబలాబ్ధిమనంతపార-
మేకో రథేన తతరేఽహమతీర్యసత్త్వం .
ప్రత్యాహృతం బహుధనం చ మయా పరేషాం
తేజాస్పదం మణిమయం చ హృతం శిరోభ్యః
1-15-15
యో భీష్మకర్ణగురుశల్యచమూష్వదభ్ర-
రాజన్యవర్యరథమండలమండితాసు .
అగ్రేచరో మమ విభో రథయూథపానా-
మాయుర్మనాంసి చ దృశా సహ ఓజ ఆర్చ్ఛత్
1-15-16
యద్దోఃషు మా ప్రణిహితం గురుభీష్మకర్ణ-
నప్తృత్రిగర్తశలసైంధవబాహ్లికాద్యైః .
అస్త్రాణ్యమోఘమహిమాని నిరూపితాని
నోపస్పృశుర్నృహరిదాసమివాసురాణి
1-15-17
సౌత్యే వృతః కుమతినాఽఽత్మద ఈశ్వరో మే
యత్పాదపద్మమభవాయ భజంతి భవ్యాః .
మాం శ్రాంతవాహమరయో రథినో భువిష్ఠం
న ప్రాహరన్ యదనుభావనిరస్తచిత్తాః
1-15-18
నర్మాణ్యుదారరుచిరస్మితశోభితాని
హే పార్థ హేఽర్జున సఖే కురునందనేతి .
సంజల్పితాని నరదేవ హృదిస్పృశాని
స్మర్తుర్లుఠంతి హృదయం మమ మాధవస్య
1-15-19
శయ్యాసనాటనవికత్థనభోజనాది-
ష్వైక్యాద్వయస్య ఋతవానితి విప్రలబ్ధః .
సఖ్యుః సఖేవ పితృవత్తనయస్య సర్వం
సేహే మహాన్ మహితయా కుమతేరఘం మే
1-15-20
సోఽహం నృపేంద్ర రహితః పురుషోత్తమేన
సఖ్యా ప్రియేణ సుహృదా హృదయేన శూన్యః .
అధ్వన్యురుక్రమపరిగ్రహమంగ రక్షన్
గోపైరసద్భిరబలేవ వినిర్జితోఽస్మి
1-15-21
తద్వై ధనుస్త ఇషవః స రథో హయాస్తే
సోఽహం రథీ నృపతయో యత ఆనమంతి .
సర్వం క్షణేన తదభూదసదీశరిక్తం
భస్మన్ హుతం కుహకరాద్ధమివోప్తమూష్యాం
1-15-22
రాజంస్త్వయానుపృష్టానాం సుహృదాం నః సుహృత్పురే .
విప్రశాపవిమూఢానాం నిఘ్నతాం ముష్టిభిర్మిథః
1-15-23
వారుణీం మదిరాం పీత్వా మదోన్మథితచేతసాం .
అజానతామివాన్యోన్యం చతుఃపంచావశేషితాః
1-15-24
ప్రాయేణైతద్భగవత ఈశ్వరస్య విచేష్టితం .
మిథో నిఘ్నంతి భూతాని భావయంతి చ యన్మిథః
1-15-25
జలౌకసాం జలే యద్వన్మహాంతోఽదంత్యణీయసః .
దుర్బలాన్ బలినో రాజన్ మహాంతో బలినో మిథః
1-15-26
ఏవం బలిష్ఠైర్యదుభిర్మహద్భిరితరాన్ విభుః .
యదూన్ యదుభిరన్యోన్యం భూభారాన్ సంజహార హ
1-15-27
దేశకాలార్థయుక్తాని హృత్తాపోపశమాని చ .
హరంతి స్మరతశ్చిత్తం గోవిందాభిహితాని మే
1-15-28
సూత ఉవాచ
ఏవం చింతయతో జిష్ణోః కృష్ణపాదసరోరుహం .
సౌహార్దేనాతిగాఢేన శాంతాఽఽసీద్విమలా మతిః
1-15-29
వాసుదేవాంఘ్ర్యనుధ్యానపరిబృంహితరంహసా .
భక్త్యా నిర్మథితాశేషకషాయధిషణోఽర్జునః
1-15-30
గీతం భగవతా జ్ఞానం యత్తత్సంగ్రామమూర్ధని .
కాలకర్మతమోరుద్ధం పునరధ్యగమత్ప్రభుః
1-15-31
విశోకో బ్రహ్మసంపత్త్యా సంచ్ఛిన్నద్వైతసంశయః .
లీనప్రకృతినైర్గుణ్యాదలింగత్వాదసంభవః
1-15-32
నిశమ్య భగవన్మార్గం సంస్థాం యదుకులస్య చ .
స్వఃపథాయ మతిం చక్రే నిభృతాత్మా యుధిష్ఠిరః
1-15-33
పృథాప్యనుశ్రుత్య ధనంజయోదితం
నాశం యదూనాం భగవద్గతిం చ తాం .
ఏకాంతభక్త్యా భగవత్యధోక్షజే
నివేశితాత్మోపరరామ సంసృతేః
1-15-34
యయాహరద్భువో భారం తాం తనుం విజహావజః .
కంటకం కంటకేనేవ ద్వయం చాపీశితుః సమం
1-15-35
యథా మత్స్యాదిరూపాణి ధత్తే జహ్యాద్యథా నటః .
భూభారః క్షపితో యేన జహౌ తచ్చ కలేవరం
1-15-36
యదా ముకుందో భగవానిమాం మహీం
జహౌ స్వతన్వా శ్రవణీయసత్కథః .
తదా హరేవాప్రతిబుద్ధచేతసా-
మధర్మహేతుః కలిరన్వవర్తత
1-15-37
యుధిష్ఠిరస్తత్పరిసర్పణం బుధః పురే చ రాష్ట్రే చ గృహే తథాఽఽత్మని .
విభావ్య లోభానృతజిహ్మహింసనాద్యధర్మచక్రం గమనాయ పర్యధాత్
1-15-38
స్వరాట్ పౌత్రం వినయినమాత్మనః సుసమం గుణైః .
తోయనీవ్యాః పతిం భూమేరభ్యషించద్గజాహ్వయే
1-15-39
మథురాయాం తథా వజ్రం శూరసేనపతిం తతః .
ప్రాజాపత్యాం నిరూప్యేష్టిమగ్నీనపిబదీశ్వరః
1-15-40
విసృజ్య తత్ర తత్సర్వం దుకూలవలయాదికం .
నిర్మమో నిరహంకారః సచ్ఛిన్నాశేషబంధనః
1-15-41
వాచం జుహావ మనసి తత్ప్రాణ ఇతరే చ తం .
మృత్యావపానం సోత్సర్గం తం పంచత్వే హ్యజోహవీత్
1-15-42
త్రిత్వే హుత్వా చ పంచత్వం తచ్చైకత్వేఽజుహోన్మునిః .
సర్వమాత్మన్యజుహవీద్బ్రహ్మణ్యాత్మానమవ్యయే
1-15-43
చీరవాసా నిరాహారో బద్ధవాఙ్ముక్తమూర్ధజః .
దర్శయన్నాత్మనో రూపం జడోన్మత్తపిశాచవత్
1-15-44
అనవేక్షమాణో నిరగాదశృణ్వన్ బధిరో యథా .
ఉదీచీం ప్రవివేశాశాం గతపూర్వాం మహాత్మభిః .
హృది బ్రహ్మ పరం ధ్యాయన్ నావర్తేత యతో గతః
1-15-45
సర్వే తమనునిర్జగ్ముర్భ్రాతరః కృతనిశ్చయాః .
కలినాధర్మమిత్రేణ దృష్ట్వా స్పృష్టాః ప్రజా భువి
1-15-46
తే సాధుకృతసర్వార్థా జ్ఞాత్వాత్యంతికమాత్మనః .
మనసా ధారయామాసుర్వైకుంఠచరణాంబుజం
1-15-47
తద్ధ్యానోద్రిక్తయా భక్త్యా విశుద్ధధిషణాః పరే .
తస్మిన్ నారాయణపదే ఏకాంతమతయో గతిం
1-15-48
అవాపుర్దురవాపాం తే అసద్భిర్విషయాత్మభిః .
విధూతకల్మషా స్థానం విరజేనాత్మనైవ హి
1-15-49
విదురోఽపి పరిత్యజ్య ప్రభాసే దేహమాత్మనః .
కృష్ణావేశేన తచ్చిత్తః పితృభిః స్వక్షయం యయౌ
1-15-50
ద్రౌపదీ చ తదాజ్ఞాయ పతీనామనపేక్షతాం .
వాసుదేవే భగవతి హ్యేకాంతమతిరాప తం
1-15-51
యః శ్రద్ధయైతద్భగవత్ప్రియాణాం
పాండోః సుతానామితి సంప్రయాణం .
శృణోత్యలం స్వస్త్యయనం పవిత్రం
లబ్ధ్వా హరౌ భక్తిముపైతి సిద్ధిం
1-15-52
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం ప్రథమస్కంధే
పాండవస్వర్గారోహణం నామ పంచదశోఽధ్యాయః