ఏకాదశ స్కంధః : షోడశోఽధ్యాయః - 16
11-16-1
ఉద్ధవ ఉవాచ
త్వం బ్రహ్మ పరమం సాక్షాదనాద్యంతమపావృతం .
సర్వేషామపి భావానాం త్రాణస్థిత్యప్యయోద్భవః
11-16-2
ఉచ్చావచేషు భూతేషు దుర్జ్ఞేయమకృతాత్మభిః .
ఉపాసతే త్వాం భగవన్ యాథాతథ్యేన బ్రాహ్మణాః
11-16-3
యేషు యేషు చ భావేషు భక్త్యా త్వాం పరమర్షయః .
ఉపాసీనాః ప్రపద్యంతే సంసిద్ధిం తద్వదస్వ మే
11-16-4
గూఢశ్చరసి భూతాత్మా భూతానాం భూతభావన .
న త్వాం పశ్యంతి భూతాని పశ్యంతం మోహితాని తే
11-16-5
యాః కాశ్చ భూమౌ దివి వై రసాయాం
విభూతయో దిక్షు మహావిభూతే .
తా మహ్యమాఖ్యాహ్యనుభావితాస్తే
నమామి తే తీర్థపదాంఘ్రిపద్మం
11-16-6
శ్రీభగవానువాచ
ఏవమేతదహం పృష్టః ప్రశ్నం ప్రశ్నవిదాం వర .
యుయుత్సునా వినశనే సపత్నైరర్జునేన వై
11-16-7
జ్ఞాత్వా జ్ఞాతివధం గర్హ్యమధర్మం రాజ్యహేతుకం .
తతో నివృత్తో హంతాహం హతోఽయమితి లౌకికః
11-16-8
స తదా పురుషవ్యాఘ్రో యుక్త్యా మే ప్రతిబోధితః .
అభ్యభాషత మామేవం యథా త్వం రణమూర్ధని
11-16-9
అహమాత్మోద్ధవామీషాం భూతానాం సుహృదీశ్వరః .
అహం సర్వాణి భూతాని తేషాం స్థిత్యుద్భవాప్యయః
11-16-10
అహం గతిర్గతిమతాం కాలః కలయతామహం .
గునాణాం చాప్యహం సామ్యం గుణిన్యౌత్పత్తికో గుణః
11-16-11
గుణినామప్యహం సూత్రం మహతాం చ మహానహం .
సూక్ష్మాణామప్యహం జీవో దుర్జయానామహం మనః
11-16-12
హిరణ్యగర్భో వేదానాం మంత్రాణాం ప్రణవస్త్రివృత్ .
అక్షరాణామకారోఽస్మి పదాని ఛందసామహం
11-16-13
ఇంద్రోఽహం సర్వదేవానాం వసూనామస్మి హవ్యవాట్ .
ఆదిత్యానామహం విష్ణూ రుద్రాణాం నీలలోహితః
11-16-14
బ్రహ్మర్షీణాం భృగురహం రాజర్షీణామహం మనుః .
దేవర్షీణాం నారదోఽహం హవిర్ధాన్యస్మి ధేనుషు
11-16-15
సిద్ధేశ్వరాణాం కపిలః సుపర్ణోఽహం పతత్రిణాం .
ప్రజాపతీనాం దక్షోఽహం పితౄణామహమర్యమా
11-16-16
మాం విద్ధ్యుద్ధవ దైత్యానాం ప్రహ్లాదమసురేశ్వరం .
సోమం నక్షత్రౌషధీనాం ధనేశం యక్షరక్షసాం
11-16-17
ఐరావతం గజేంద్రాణాం యాదసాం వరుణం ప్రభుం .
తపతాం ద్యుమతాం సూర్యం మనుష్యాణాం చ భూపతిం
11-16-18
ఉచ్చైఃశ్రవాస్తురంగాణాం ధాతూనామస్మి కాంచనం .
యమః సంయమతాం చాహం సర్పాణామస్మి వాసుకిః
11-16-19
నాగేంద్రాణామనంతోఽహం మృగేంద్రః శృంగిదంష్ట్రిణాం .
ఆశ్రమాణామహం తుర్యో వర్ణానాం ప్రథమోఽనఘ
11-16-20
తీర్థానాం స్రోతసాం గంగా సముద్రః సరసామహం .
ఆయుధానాం ధనురహం త్రిపురఘ్నో ధనుష్మతాం
11-16-21
ధిష్ణ్యానామస్మ్యహం మేరుర్గహనానాం హిమాలయః .
వనస్పతీనామశ్వత్థ ఓషధీనామహం యవః
11-16-22
పురోధసాం వసిష్ఠోఽహం బ్రహ్మిష్ఠానాం బృహస్పతిః .
స్కందోఽహం సర్వసేనాన్యామగ్రణ్యాం భగవానజః
11-16-23
యజ్ఞానాం బ్రహ్మయజ్ఞోఽహం వ్రతానామవిహింసనం .
వాయ్వగ్న్యర్కాంబువాగాత్మా శుచీనామప్యహం శుచిః
11-16-24
యోగానామాత్మసంరోధో మంత్రోఽస్మి విజిగీషతాం .
ఆన్వీక్షికీ కౌశలానాం వికల్పః ఖ్యాతివాదినాం
11-16-25
స్త్రీణాం తు శతరూపాహం పుంసాం స్వాయంభువో మనుః .
నారాయణో మునీనాం చ కుమారో బ్రహ్మచారిణాం
11-16-26
ధర్మాణామస్మి సన్న్యాసః క్షేమాణామబహిర్మతిః .
గుహ్యానాం సూనృతం మౌనం మిథునానామజస్త్వహం
11-16-27
సంవత్సరోఽస్మ్యనిమిషాం ఋతూనాం మధుమాధవౌ .
మాసానాం మార్గశీర్షోఽహం నక్షత్రాణాం తథాభిజిత్
11-16-28
అహం యుగానాం చ కృతం ధీరాణాం దేవలోఽసితః .
ద్వైపాయనోఽస్మి వ్యాసానాం కవీనాం కావ్య ఆత్మవాన్
11-16-29
వాసుదేవో భగవతాం త్వం తు భాగవతేష్వహం .
కింపురుషానాం హనుమాన్ విద్యాధ్రాణాం సుదర్శనః
11-16-30
రత్నానాం పద్మరాగోఽస్మి పద్మకోశః సుపేశసాం .
కుశోఽస్మి దర్భజాతీనాం గవ్యమాజ్యం హవిఃష్వహం
11-16-31
వ్యవసాయినామహం లక్ష్మీః కితవానాం ఛలగ్రహః .
తితిక్షాస్మి తితిక్షూణాం సత్త్వం సత్త్వవతామహం
11-16-32
ఓజః సహో బలవతాం కర్మాహం విద్ధి సాత్వతాం .
సాత్వతాం నవమూర్తీనామాదిమూర్తిరహం పరా
11-16-33
విశ్వావసుః పూర్వచిత్తిర్గంధర్వాప్సరసామహం .
భూధరాణామహం స్థైర్యం గంధమాత్రమహం భువః
11-16-34
అపాం రసశ్చ పరమస్తేజిష్ఠానాం విభావసుః .
ప్రభా సూర్యేందుతారాణాం శబ్దోఽహం నభసః పరః
11-16-35
బ్రహ్మణ్యానాం బలిరహం వీరాణామహమర్జునః .
భూతానాం స్థితిరుత్పత్తిరహం వై ప్రతిసంక్రమః
11-16-36
గత్యుక్త్యుత్సర్గోపాదానమానందస్పర్శలక్షణం .
ఆస్వాదశ్రుత్యవఘ్రాణమహం సర్వేంద్రియేంద్రియం
11-16-37
పృథివీ వాయురాకాశ ఆపో జ్యోతిరహం మహాన్ .
వికారః పురుషోఽవ్యక్తం రజః సత్త్వం తమః పరం .
అహమేతత్ప్రసంఖ్యానం జ్ఞానం తత్త్వవినిశ్చయః
11-16-38
మయేశ్వరేణ జీవేన గుణేన గుణినా వినా .
సర్వాత్మనాపి సర్వేణ న భావో విద్యతే క్వచిత్
11-16-39
సంఖ్యానం పరమాణూనాం కాలేన క్రియతే మయా .
న తథా మే విభూతీనాం సృజతోఽణ్డాని కోటిశః
11-16-40
తేజః శ్రీః కీర్తిరైశ్వర్యం హ్రీస్త్యాగః సౌభగం భగః .
వీర్యం తితిక్షా విజ్ఞానం యత్ర యత్ర స మేంఽశకః
11-16-41
ఏతాస్తే కీర్తితాః సర్వాః సంక్షేపేణ విభూతయః .
మనోవికారా ఏవైతే యథా వాచాభిధీయతే
11-16-42
వాచం యచ్ఛ మనో యచ్ఛ ప్రాణాన్ యచ్ఛేద్రియాణి చ .
ఆత్మానమాత్మనా యచ్ఛ న భూయః కల్పసేఽధ్వనే
11-16-43
యో వై వాఙ్మనసీ సంయగసంయచ్ఛన్ ధియా యతిః .
తస్య వ్రతం తపో దానం స్రవత్యామఘటాంబువత్
11-16-44
తస్మాద్వచో మనః ప్రాణాన్ నియచ్ఛేన్మత్పరాయణః .
మద్భక్తియుక్తయా బుద్ధ్యా తతః పరిసమాప్యతే
11-16-45
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
ఏకాదశస్కంధే షోడశోఽధ్యాయః