ద్వాదశ స్కంధః : తృతీయోఽధ్యాయః - 3
12-3-1
శ్రీశుక ఉవాచ
దృష్ట్వాఽఽత్మని జయే వ్యగ్రాన్ నృపాన్ హసతి భూరియం .
అహో మా విజిగీషంతి మృత్యోః క్రీడనకా నృపాః
12-3-2
కామ ఏష నరేంద్రాణాం మోఘః స్యాద్విదుషామపి .
యేన ఫేనోపమే పిండే యేఽతివిశ్రంభితా నృపాః
12-3-3
పూర్వం నిర్జిత్య షడ్వర్గం జేష్యామో రాజమంత్రిణః .
తతః సచివపౌరాప్తకరీంద్రానస్య కంటకాన్
12-3-4
ఏవం క్రమేణ జేష్యామః పృథ్వీం సాగరమేఖలాం .
ఇత్యాశాబద్ధహృదయా న పశ్యంత్యంతికేఽన్తకం
12-3-5
సముద్రావరణాం జిత్వా మాం విశంత్యబ్ధిమోజసా .
కియదాత్మజయస్యైతన్ముక్తిరాత్మజయే ఫలం
12-3-6
యాం విసృజ్యైవ మనవస్తత్సుతాశ్చ కురూద్వహ .
గతా యథాగతం యుద్ధే తాం మాం జేష్యంత్యబుద్ధయః
12-3-7
మత్కృతే పితృపుత్రాణాం భ్రాతృణాం చాపి విగ్రహః .
జాయతే హ్యసతాం రాజ్యే మమతాబద్ధచేతసాం
12-3-8
మమైవేయం మహీ కృత్స్నా న తే మూఢేతి వాదినః .
స్పర్ధమానా మిథో ఘ్నంతి మ్రియంతే మత్కృతే నృపాః
12-3-9
పృథుః పురూరవా గాధిర్నహుషో భరతోఽర్జునః .
మాంధాతా సగరో రామః ఖట్వాంగో ధుంధుహా రఘుః
12-3-10
తృణబిందుర్యయాతిశ్చ శర్యాతిః శంతనుర్గయః .
భగీరథః కువలయాశ్వః కకుత్స్థో నైషధో నృగః
12-3-11
హిరణ్యకశిపుర్వృత్రో రావణో లోకరావణః .
నముచిః శంబరో భౌమో హిరణ్యాక్షోఽథ తారకః
12-3-12
అన్యే చ బహవో దైత్యా రాజానో యే మహేశ్వరాః .
సర్వే సర్వవిదః శూరాః సర్వే సర్వజితోఽజితాః
12-3-13
మమతాం మయ్యవర్తంత కృత్వోచ్చైర్మర్త్యధర్మిణః .
కథావశేషాః కాలేన హ్యకృతార్థాః కృతా విభో
12-3-14
కథా ఇమాస్తే కథితా మహీయసాం
వితాయ లోకేషు యశః పరేయుషాం .
విజ్ఞానవైరాగ్యవివక్షయా విభో
వచో విభూతీర్న తు పారమార్థ్యం
12-3-15
యస్తూత్తమశ్లోకగుణానువాదః
సంగీయతేఽభీక్ష్ణమమంగలఘ్నః .
తమేవ నిత్యం శృణుయాదభీక్ష్ణం
కృష్ణేఽమలాం భక్తిమభీప్సమానః
12-3-16
రాజోవాచ
కేనోపాయేన భగవన్ కలేర్దోషాన్ కలౌ జనాః .
విధమిష్యంత్యుపచితాంస్తన్మే బ్రూహి యథా మునే
12-3-17
యుగాని యుగధర్మాంశ్చ మానం ప్రలయకల్పయోః .
కాలస్యేశ్వరరూపస్య గతిం విష్ణోర్మహాత్మనః
12-3-18
శ్రీశుక ఉవాచ
కృతే ప్రవర్తతే ధర్మశ్చతుష్పాత్తజ్జనైర్ధృతః .
సత్యం దయా తపో దానమితి పాదా విభోర్నృప
12-3-19
సంతుష్టాః కరుణా మైత్రాః శాంతా దాంతాస్తితిక్షవః .
ఆత్మారామాః సమదృశః ప్రాయశః శ్రమణా జనాః
12-3-20
త్రేతాయాం ధర్మపాదానాం తుర్యాంశో హీయతే శనైః .
అధర్మపాదైరనృతహింసాసంతోషవిగ్రహైః
12-3-21
తదా క్రియా తపో నిష్ఠా నాతిహింస్రా న లంపటాః .
త్రైవర్గికాస్త్రయీవృద్ధా వర్ణా బ్రహ్మోత్తరా నృప
12-3-22
తపఃసత్యదయాదానేష్వర్ధం హ్రసతి ద్వాపరే .
హింసాతుష్ట్యనృతద్వేషైర్ధర్మస్యాధర్మలక్షణైః
12-3-23
యశస్వినో మహాశాలాః స్వాధ్యాయాధ్యయనే రతాః .
ఆఢ్యాః కుటుంబినో హృష్టా వర్ణాః క్షత్రద్విజోత్తరాః
12-3-24
కలౌ తు ధర్మహేతునాం తుర్యాంశోఽధర్మహేతుభిః .
ఏధమానైః క్షీయమాణో హ్యంతే సోఽపి వినంక్ష్యతి
12-3-25
తస్మిన్ లుబ్ధా దురాచారా నిర్దయాః శుష్కవైరిణః .
దుర్భగా భూరితర్షాశ్చ శూద్రదాశోత్తరాః ప్రజాః
12-3-26
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి దృశ్యంతే పురుషే గుణాః .
కాలసంచోదితాస్తే వై పరివర్తంత ఆత్మని
12-3-27
ప్రభవంతి యదా సత్త్వే మనోబుద్ధీంద్రియాణి చ .
తదా కృతయుగం విద్యాజ్జ్ఞానే తపసి యద్రుచిః
12-3-28
యదా ధర్మార్థకామేషు భక్తిర్భవతి దేహినాం .
తదా త్రేతా రజో వృత్తిరితి జానీహి బుద్ధిమన్
12-3-29
యదా లోభస్త్వసంతోషో మానో దంభోఽథ మత్సరః .
కర్మణాం చాపి కామ్యానాం ద్వాపరం తద్రజస్తమః
12-3-30
యదా మాయానృతం తంద్రా నిద్రా హింసా విషాదనం .
శోకో మోహో భయం దైన్యం స కలిస్తామసః స్మృతః
12-3-31
యస్మాత్క్షుద్రదృశో మర్త్యాః క్షుద్రభాగ్యా మహాశనాః .
కామినో విత్తహీనాశ్చ స్వైరిణ్యశ్చ స్త్రియోఽసతీః
12-3-32
దస్యూత్కృష్టా జనపదా వేదాః పాఖండదూషితాః .
రాజానశ్చ ప్రజాభక్షాః శిశ్నోదరపరా ద్విజాః
12-3-33
అవ్రతా వటవోఽశౌచా భిక్షవశ్చ కుటుంబినః .
తపస్వినో గ్రామవాసా న్యాసినోఽత్యర్థలోలుపాః
12-3-34
హ్రస్వకాయా మహాహారా భూర్యపత్యా గతహ్రియః .
శశ్వత్కటుకభాషిణ్యశ్చౌర్యమాయోరుసాహసాః
12-3-35
పణయిష్యంతి వై క్షుద్రాః కిరాటాః కూటకారిణః .
అనాపద్యపి మంస్యంతే వార్తాం సాధు జుగుప్సితాం
12-3-36
పతిం త్యక్ష్యంతి నిర్ద్రవ్యం భృత్యా అప్యఖిలోత్తమం .
భృత్యం విపన్నం పతయః కౌలం గాశ్చాపయస్వినీః
12-3-37
పితృభ్రాతృసుహృజ్జ్ఞాతీన్ హిత్వా సౌరతసౌహృదాః .
ననాందృశ్యాలసంవాదా దీనాః స్త్రైణాః కలౌ నరాః
12-3-38
శూద్రాః ప్రతిగ్రహీష్యంతి తపోవేషోపజీవినః .
ధర్మం వక్ష్యంత్యధర్మజ్ఞా అధిరుహ్యోత్తమాసనం
12-3-39
నిత్యముద్విగ్నమనసో దుర్భిక్షకరకర్శితాః .
నిరన్నే భూతలే రాజన్ననావృష్టిభయాతురాః
12-3-40
వాసోఽన్నపానశయనవ్యవాయస్నానభూషణైః .
హీనాః పిశాచసందర్శా భవిష్యంతి కలౌ ప్రజాః
12-3-41
కలౌ కాకిణికేఽప్యర్థే విగృహ్య త్యక్తసౌహృదాః .
త్యక్ష్యంతి చ ప్రియాన్ ప్రాణాన్ హనిష్యంతి స్వకానపి
12-3-42
న రక్షిష్యంతి మనుజాః స్థవిరౌ పితరావపి .
పుత్రాన్ సర్వార్థకుశలాన్ క్షుద్రాః శిశ్నోదరంభరాః
12-3-43
కలౌ న రాజన్ జగతాం పరం గురుం
త్రిలోకనాథానతపాదపంకజం .
ప్రాయేణ మర్త్యా భగవంతమచ్యుతం
యక్ష్యంతి పాఖండవిభిన్నచేతసః
12-3-44
యన్నామధేయం మ్రియమాణ ఆతురః
పతన్ స్ఖలన్ వా వివశో గృణన్ పుమాన్ .
విముక్తకర్మార్గల ఉత్తమాం గతిం
ప్రాప్నోతి యక్ష్యంతి న తం కలౌ జనాః
12-3-45
పుంసాం కలికృతాన్ దోషాన్ ద్రవ్యదేశాత్మసంభవాన్ .
సర్వాన్ హరతి చిత్తస్థో భగవాన్ పురుషోత్తమః
12-3-46
శ్రుతః సంకీర్తితో ధ్యాతః పూజితశ్చాదృతోఽపి వా .
నృణాం ధునోతి భగవాన్ హృత్స్థో జన్మాయుతాశుభం
12-3-47
యథా హేమ్ని స్థితో వహ్నిర్దుర్వర్ణం హంతి ధాతుజం .
ఏవమాత్మగతో విష్ణుర్యోగినామశుభాశయం
12-3-48
విద్యాతపఃప్రాణనిరోధమైత్రీ
తీర్థాభిషేకవ్రతదానజప్యైః .
నాత్యంతశుద్ధిం లభతేఽన్తరాత్మా
యథా హృదిస్థే భగవత్యనంతే
12-3-49
తస్మాత్సర్వాత్మనా రాజన్ హృదిస్థం కురు కేశవం .
మ్రియమాణో హ్యవహితస్తతో యాసి పరాం గతిం
12-3-50
మ్రియమాణైరభిధ్యేయో భగవాన్ పరమేశ్వరః .
ఆత్మభావం నయత్యంగ సర్వాత్మా సర్వసంశ్రయః
12-3-51
కలేర్దోషనిధే రాజన్నస్తి హ్యేకో మహాన్ గుణః .
కీర్తనాదేవ కృష్ణస్య ముక్తసంగః పరం వ్రజేత్
12-3-52
కృతే యద్ధ్యాయతో విష్ణుం త్రేతాయాం యజతో మఖైః .
ద్వాపరే పరిచర్యాయాం కలౌ తద్ధరికీర్తనాత్
12-3-53
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
ద్వాదశస్కంధే తృతీయోఽధ్యాయః