ద్వాదశ స్కంధః : ఏకాదశోఽధ్యాయః - 11
12-11-1
శౌనక ఉవాచ
అథేమమర్థం పృచ్ఛామో భవంతం బహువిత్తమం .
సమస్తతంత్రరాద్ధాంతే భవాన్ భాగవతతత్త్వవిత్
12-11-2
తాంత్రికాః పరిచర్యాయాం కేవలస్య శ్రియః పతేః .
అంగోపాంగాయుధాకల్పం కల్పయంతి యథా చ యైః
12-11-3
తన్నో వర్ణయ భద్రం తే క్రియాయోగం బుభుత్సతాం .
యేన క్రియానైపుణేన మర్త్యో యాయాదమర్త్యతాం
12-11-4
సూత ఉవాచ
నమస్కృత్య గురూన్ వక్ష్యే విభూతీర్వైష్ణవీరపి .
యాః ప్రోక్తా వేదతంత్రాభ్యామాచార్యైః పద్మజాదిభిః
12-11-5
మాయాద్యైర్నవభిస్తత్త్వైః స వికారమయో విరాట్ .
నిర్మితో దృశ్యతే యత్ర సచిత్కే భువనత్రయం
12-11-6
ఏతద్వై పౌరుషం రూపం భూః పాదౌ ద్యౌః శిరో నభః .
నాభిః సూర్యోఽక్షిణీ నాసే వాయుః కర్ణౌ దిశః ప్రభోః
12-11-7
ప్రజాపతిః ప్రజననమపానో మృత్యురీశితుః .
తద్బాహవో లోకపాలా మనశ్చంద్రో భ్రువౌ యమః
12-11-8
లజ్జోత్తరోఽధరో లోభో దంతా జ్యోత్స్నా స్మయో భ్రమః .
రోమాణి భూరుహా భూమ్నో మేఘాః పురుషమూర్ధజాః
12-11-9
యావానయం వై పురుషో యావత్యా సంస్థయా మితః .
తావానసావపి మహాపురుషో లోకసంస్థయా
12-11-10
కౌస్తుభవ్యపదేశేన స్వాత్మజ్యోతిర్బిభర్త్యజః .
తత్ప్రభా వ్యాపినీ సాక్షాత్శ్రీవత్సమురసా విభుః
12-11-11
స్వమాయాం వనమాలాఖ్యాం నానాగుణమయీం దధత్ .
వాసశ్ఛందోమయం పీతం బ్రహ్మసూత్రం త్రివృత్స్వరం
12-11-12
బిభర్తి సాంఖ్యం యోగం చ దేవో మకరకుండలే .
మౌలిం పదం పారమేష్ఠ్యం సర్వలోకాభయంకరం
12-11-13
అవ్యాకృతమనంతాఖ్యమాసనం యదధిష్ఠితః .
ధర్మజ్ఞానాదిభిర్యుక్తం సత్త్వం పద్మమిహోచ్యతే
12-11-14
ఓజఃసహోబలయుతం ముఖ్యతత్త్వం గదాం దధత్ .
అపాం తత్త్వం దరవరం తేజస్తత్త్వం సుదర్శనం
12-11-15
నభోనిభం నభస్తత్త్వమసిం చర్మ తమోమయం .
కాలరూపం ధనుః శార్ఙ్గం తథా కర్మమయేషుధిం
12-11-16
ఇంద్రియాణి శరానాహురాకూతీరస్య స్యందనం .
తన్మాత్రాణ్యస్యాభివ్యక్తిం ముద్రయార్థక్రియాత్మతాం
12-11-17
మండలం దేవయజనం దీక్షా సంస్కార ఆత్మనః .
పరిచర్యా భగవత ఆత్మనో దురితక్షయః
12-11-18
భగవాన్ భగశబ్దార్థం లీలాకమలముద్వహన్ .
ధర్మం యశశ్చ భగవాంశ్చామరవ్యజనేఽభజత్
12-11-19
ఆతపత్రం తు వైకుంఠం ద్విజా ధామాకుతోభయం .
త్రివృద్వేదః సుపర్ణాఖ్యో యజ్ఞం వహతి పూరుషం
12-11-20
అనపాయినీ భగవతీ శ్రీః సాక్షాదాత్మనో హరేః .
విష్వక్సేనస్తంత్రమూర్తిర్విదితః పార్షదాధిపః .
నందాదయోఽష్టౌ ద్వాఃస్థాశ్చ తేఽణిమాద్యా హరేర్గుణాః
12-11-21
వాసుదేవః సంకర్షణః ప్రద్యుమ్నః పురుషః స్వయం .
అనిరుద్ధ ఇతి బ్రహ్మన్ మూర్తివ్యూహోఽభిధీయతే
12-11-22
స విశ్వస్తైజసః ప్రాజ్ఞస్తురీయ ఇతి వృత్తిభిః .
అర్థేంద్రియాశయజ్ఞానైర్భగవాన్ పరిభావ్యతే
12-11-23
అంగోపాంగాయుధాకల్పైర్భగవాంస్తచ్చతుష్టయం .
బిభర్తి స్మ చతుర్మూర్తిర్భగవాన్ హరిరీశ్వరః
12-11-24
ద్విజఋషభ స ఏష బ్రహ్మయోనిః స్వయందృక్
స్వమహిమపరిపూర్ణో మాయయా చ స్వయైతత్ .
సృజతి హరతి పాతీత్యాఖ్యయానావృతాక్షో
వివృత ఇవ నిరుక్తస్తత్పరైరాత్మలభ్యః
12-11-25
శ్రీకృష్ణ కృష్ణసఖ వృష్ణ్యృషభావనిధ్రుగ్-
రాజన్యవంశదహనానపవర్గవీర్య .
గోవింద గోపవనితావ్రజభృత్యగీత-
తీర్థశ్రవః శ్రవణమంగల పాహి భృత్యాన్
12-11-26
య ఇదం కల్య ఉత్థాయ మహాపురుషలక్షణం .
తచ్చిత్తః ప్రయతో జప్త్వా బ్రహ్మ వేద గుహాశయం
12-11-27
శౌనక ఉవాచ
శుకో యదాహ భగవాన్ విష్ణురాతాయ శృణ్వతే .
సౌరో గణో మాసి మాసి నానా వసతి సప్తకః
12-11-28
తేషాం నామాని కర్మాణి నియుక్తానామధీశ్వరైః .
బ్రూహి నః శ్రద్దధానానాం వ్యూహం సూర్యాత్మనో హరేః
12-11-29
సూత ఉవాచ
అనాద్యవిద్యయా విష్ణోరాత్మనః సర్వదేహినాం .
నిర్మితో లోకతంత్రోఽయం లోకేషు పరివర్తతే
12-11-30
ఏక ఏవ హి లోకానాం సూర్య ఆత్మాఽఽదికృద్ధరిః .
సర్వవేదక్రియామూలమృషిభిర్బహుధోదితః
12-11-31
కాలో దేశః క్రియా కర్తా కరణం కార్యమాగమః .
ద్రవ్యం ఫలమితి బ్రహ్మన్నవధోక్తోఽజయా హరిః
12-11-32
మధ్వాదిషు ద్వాదశసు భగవాన్ కాలరూపధృక్ .
లోకతంత్రాయ చరతి పృథగ్ద్వాదశభిర్గణైః
12-11-33
ధాతా కృతస్థలీ హేతిర్వాసుకీ రథకృన్మునే .
పులస్త్యస్తుంబురురితి మధుమాసం నయంత్యమీ
12-11-34
అర్యమా పులహోఽథౌజాః ప్రహేతిః పుంజికస్థలీ .
నారదః కచ్ఛనీరశ్చ నయంత్యేతే స్మ మాధవం
12-11-35
మిత్రోఽత్రిః పౌరుషేయోఽథ తక్షకో మేనకా హహాః .
రథస్వన ఇతి హ్యేతే శుక్రమాసం నయంత్యమీ
12-11-36
వసిష్ఠో వరుణో రంభా సహజన్యస్తథా హుహూః .
శుక్రశ్చిత్రస్వనశ్చైవ శుచిమాసం నయంత్యమీ
12-11-37
ఇంద్రో విశ్వావసుః శ్రోతా ఏలాపత్రస్తథాంగిరాః .
ప్రమ్లోచా రాక్షసో వర్యో నభోమాసం నయంత్యమీ
12-11-38
వివస్వానుగ్రసేనశ్చ వ్యాఘ్ర ఆసారణో భృగుః .
అనుమ్లోచా శంఖపాలో నభస్యాఖ్యం నయంత్యమీ
12-11-39
పూషా ధనంజయో వాతః సుషేణః సురుచిస్తథా .
ఘృతాచీ గౌతమశ్చేతి తపోమాసం నయంత్యమీ
12-11-40
క్రతుర్వర్చా భరద్వాజః పర్జన్యః సేనజిత్తథా .
విశ్వ ఐరావతశ్చైవ తపస్యాఖ్యం నయంత్యమీ
12-11-41
అథాంశుః కశ్యపస్తార్క్ష్య ఋతసేనస్తథోర్వశీ .
విద్యుచ్ఛత్రుర్మహాశంఖః సహోమాసం నయంత్యమీ
12-11-42
భగః స్ఫూర్జోఽరిష్టనేమిరూర్ణ ఆయుశ్చ పంచమః .
కర్కోటకః పూర్వచిత్తిః పుష్యమాసం నయంత్యమీ
12-11-43
త్వష్టా ఋచీకతనయః కంబలశ్చ తిలోత్తమా .
బ్రహ్మాపేతోఽథ శతజిద్ధృతరాష్ట్ర ఇషంభరాః
12-11-44
విష్ణురశ్వతరో రంభా సూర్యవర్చాశ్చ సత్యజిత్ .
విశ్వామిత్రో మఖాపేత ఊర్జమాసం నయంత్యమీ
12-11-45
ఏతా భగవతో విష్ణోరాదిత్యస్య విభూతయః .
స్మరతాం సంధ్యయోర్నౄణాం హరంత్యంహో దినే దినే
12-11-46
ద్వాదశస్వపి మాసేషు దేవోఽసౌ షడ్భిరస్య వై .
చరన్ సమంతాత్తనుతే పరత్రేహ చ సన్మతిం
12-11-47
సామర్గ్యజుర్భిస్తల్లింగైరృషయః సంస్తువంత్యముం .
గంధర్వాస్తం ప్రగాయంతి నృత్యంత్యప్సరసోఽగ్రతః
12-11-48
ఉన్నహ్యంతి రథం నాగా గ్రామణ్యో రథయోజకాః .
చోదయంతి రథం పృష్ఠే నైరృతా బలశాలినః
12-11-49
వాలఖిల్యాః సహస్రాణి షష్టిర్బ్రహ్మర్షయోఽమలాః .
పురతోఽభిముఖం యాంతి స్తువంతి స్తుతిభిర్విభుం
12-11-50
ఏవం హ్యనాదినిధనో భగవాన్ హరిరీశ్వరః .
కల్పే కల్పే స్వమాత్మానం వ్యూహ్య లోకానవత్యజః
12-11-51
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
ద్వాదశస్కంధే ఆదిత్యవ్యూహవివరణం నామైకాదశోఽధ్యాయః